Schoonmaken

Overzicht

 

Afstemcondensator schoonmaken Afstemschaal schoonmaken Arbolite Chassis schoonmaken Chroom Contacten schoonmaken Corrosie door batterijen Beeldbuismasker Buizen schoonmaken Knoppen Kunststof reinigen Messing / koper Nicotine-aanslag Plakplastic op Plano's Plastic rooster (luidspreker) Print schoonmaken

Radio schoonmaken Stickers verwijderen Stinkende kast Televisie schoonmaken Toetsen Typeplaatje Weerstanden (draadgewonden)

• Hoe maak ik een oud exemplaar goed schoon. Er zit veel aanslag en stof op de platen en de sleepcontacten zijn vies en/of gecorrodeerd. Hoe goed schoon te krijgen liefst zonder uit elkaar te halen?

Ga een fles onstopper halen en leg de afstemcondensator in zijn geheel in dit goedje. Gegarandeerd dat alle vuil loskomt. Regelmatig de condensator er even uithalen, dit om het kuisproces goed te volgen. En om na te gaan of er geen onderdelen aangetast worden door dit agressief goedje. Let ook op het dragen van de persoonlijke veiligheidskledij, handschoenen en veiligheidsbril. De condensator goed naspoelen met demiwater (gedemineraliseerd water). Daarna laten drogen en de lagers opnieuw smeren.

Van Der Voorde Marc

Zie verder ook onder "afstemcondensatoren".

• Afstemschaal schoonmaken

• Philips BX310A. Ik ben nu bezig om te proberen het toestel wat op te knappen. De schaal heeft er last van gehad dat het schaalverlichtingslampje wat te dicht in de buurt kwam. Er is een stuk plastic wat gesmolten en er is een donkere streep zichtbaar. Je zou bijna denken dat ze een kaars hebben gebruikt als schaalverlichting. Ook is te zien dat over het gedeelte waar de lettertjes zijn er een bruin soort waas overheen hangt. Hoe schoonmaken?
  

(foto: Piet Blaas)

Piet Blaas

Ik heb een dergelijke schaal waarvan de lettertjes niet watervast zijn, heel voorzichtig gepoetst met een wattenstaafje en wel zo dat ik om de lettertjes heen heb gewerkt. Een tijdrovend en precies werkje, maar met goed resultaat. Ook hier was kennelijk een "kaars" als schaalverlichting gebruikt..

Andries van Bronkhorst

Om een afstemschaal schoon te maken gebruik ik lauw water met een druppel afwasmiddel (Dreft o.i.d.). Een goed uitgeknepen doek met het sopje haal je heel voorzichtig over de schaal ( nadat je eerst hebt uitgeprobeerd of de opdruk niet in water oplost) en na elke streek wordt de schaal een beetje schoner. Tussen elke veeg met de vochtige doek laat ik de schaal weer drogen om te voorkomen dat de opdruk te veel water opneemt.

Ed van der Weele

Toch is groene zeep zachter dan Dreft o.i.d. waar veelal chemicaliën aan zijn toegevoegd. En, wat voor middel je ook gebruikt altijd op een onzichtbaar stukje uitproberen.

Hans van der Marel

Ik heb vroeger eens met succes zo'n schaal prachtig schoon gepoetst met Turtle Auto Wax. Het resultaat was perfect. Of ik dat nu nog een keer zou durven weet ik niet, want het kan ook heel erg mis gaan. Je kunt ook Polish Wax gebruiken uit een spuitbus. Je hebt dan minimaal water en perfecte poets. Dat werkt meestal wel, maar alleen als de letters er d.m.v een bepaalde verfsoort op zijn aangebracht. Daarvoor moet je een aan behoorlijke kennis/ervaring hebben. 80% van de schaalopdrukken kunnen er namelijk niet tegen. Voorzichtig dus met dit spul.

Maurice Hamm, Ben Dijkman

Groene zeep in water en wattenstaafjes deden uiteindelijk het werk. Een nieuwe schaal zal het niet worden, maar het lukt vrij aardig om de schaal schoon te maken. Zie foto hieronder. De lettertjes zijn niet watervast, maar ze kunnen wel iets hebben. Ik heb nu een compromis bereikt door de meeste aanslag verwijderd te hebben en te accepteren dat daardoor de lettertjes iets minder mooi zijn geworden.

(foto: Piet Blaas)

Een schaal kun je proper maken zonder tekstbeschadiging met isoprophanol alcohol. Dit is een non-agressieve, gedenatureerde alcohol
met bijzonder goede reinigingseigenschappen. Neem een samenstelling van 30% isoprophanolalcohol en 70% gedestilleerd water of gedemineraliseerd water.

Ivan Van den Reyt

• Arbolite

• Philips 834A: wie heeft goede tips om de kast schoon te maken? Het is een soort arboliet. Er zit een aantal spetters op van een of andere vloeistof en een paar lijmresten van een sticker of zoiets. Ik heb al handwarm water met afwasmiddel geprobeerd, maar daar lossen de spetters en de lijm niet mee op.Hoe krijg ik die het beste er vanaf en hoe krijg ik de kast daarna weer netjes glimmend?

Philite en Arbolite zijn door Philips bedachte namen en zijn beide bakeliet producten. Philite is gewoon 100% het zelfde materiaal als bakeliet maar Philips probeerde ermee een eigen emotie te geven aan haar producten. In boeken over de historie van Philips is zelfs te lezen dat het voor het personeel verboden was om binnen het bedrijf over bakeliet te spreken en als iemand zich per ongeluk toch versprak dan werd er als strafmaatregel een bedragje ingehouden op zijn of haar loon. Andere tijden! Arbolite lijkt op een edele houtsoort, maar is slecht een surrogaat voor wortelnotenhout. Arbolite bestaat uit lagen papier, gedrenkt in een vloeibaar voorproduct van bakeliet, phenolformaldehyde. Alleen op de bovenste papierlaag is het wortelnotenhout motief gedrukt. En al die lagen papier werden tenslotte in de Philite fabriek onder zeer hoge druk en temperatuur op elkaar geperst tot arbolite. De glanslaag is dus geen vernis of zoiets maar een heel dun laagje zuiver bakeliet. Transparant omdat er geen vulstof en kleurpigment in zit.
Helaas zijn veel arbolite radio's het slachtoffer geworden van de schoonmaakwoede van de Nederlandse huisvrouw. Daarom ben ik altijd huiverig om arbolite met een polijstmiddel - hoe fijn dan ook - te behandelen. Het glanslaagje is flinterdun en je poetst er gemakkelijk door heen. Vaak zie je rondom de knoppen van die lichte plekken waar de bovenste geprinte papierlaag al is doorgesleten.
Net zoals bakeliet kun je de toplaag van onbeschadigd arbolite voorzichtig reinigen met oplosmiddelen zoals thinner en zelfs heb ik oude verfspatten met afbijtmiddel kunnen verwijderen. Wel even proberen op een plekje aan de onderkant, want sommige kasten zijn later overgespoten met blanke lak. Tenslotte de Arbolite kast oppoetsen met meubelwas en dan is hij heel mooi.

Hans Op den Camp (ook afbeelding)

Arboliet is prachtig spul, toch is die toplaag uiterst kwetsbaar. De kast van mijn Philips 932A zat onder de (steen?)koolaanslag, en dan vooral vlak bij de metalen randjes. Je zag allemaal van die zwart/grijze plekjes. Midden en voorop was ze wel goed bijgehouden, en wonder boven wonder was de toplaag nog oké.

Uiteindelijk heb ik met een wattenstaafje, gedrenkt in koperpoets de aanslagplekken "behandeld". Heel precies gepoetst, wanneer je met koperpoets de toplaag raakt gaat het heel snel mis. Daarna de laatste restjes met gewoon Dubro vaatwas (zeer milde oplossing) weggepoetst. Het resultaat mag er wezen, ik doe het echter nooit meer. Kost een paar jaar van je leven... Deze poetsbeurt heb ik rustig in etappe's gedaan, en ben er ongeveer 14 dagen mee zoet geweest. 

Nico den Haak.

(afb.: Wim Sanders)

Ik heb de radiokast met de tandpasta schoon gemaakt. Dat is vrij mild voor de kast. Het resultaat is de bekende bruine aanslag op de poetsdoek. Het zag er naar uit dat er een of andere vloeistof over de kast gelopen was en dat die erin getrokken was. Ik heb de kast gisteren dus voorzichtig gepoetst. De strepen zijn er lang niet allemaal vanaf, alleen iets minder zichtbaar. Thinner werkte helemaal niet in mijn geval. Ik heb aan de onderkant en klein stukje geprobeerd, maar dat gaf geen resultaat. Ik ben maar gestopt, omdat ik niet de kast wil lopen dat de kast verpest wordt. Liever strepen op de kast, dan geen kast. Rechts en net iets boven de flits zie je nog een deel van de strepen die ik bedoel.

Wim Sanders

Lijmresten krijg je meestal weg door verhitting. Probeer eens met een krachtige haardroger. Bakeliet en andere hard plastics kun je prachtig krijgen met (en nu gaan er vele kromliggen van het lachen): witte, doodgewone tandpasta. Inwrijven, geruime tijd laten drogen, opwrijven. Je krijgt een spiegel van een radio.

Ivan

Die tandpasta is inderdaad helemaal zo gek nog niet, aangezien tandpasta voor het grootste deel uit onschuldig glyserine bestaat met als schuur-/polijstmiddel talkpoeder. Kortom, een zéér fijn en zacht schuurmiddel.

Paul Brouwer

Bakeliet en harde plastics met tandpasta... daar kan ik nog inkomen want in tandpasta zit er tenslotte een schuurmiddel. Maar op arbolite zou ik het persoonlijk toch maar niet durven gebruiken.

Freddy Vercruyce

• Buizen schoonmaken

• Hoe maak je buizen met aangekoekt stof schoon zonder de opdruk te verwijderen?

Met een wattenstaafje (verkrijgbaar bij iedere drogist) kun je vrij nauwkeurig rondom de opdrukken heen manoeuvreren, zelfs tussen de tekens door. Desnoods kun je het wattenstaafje eerst in de spitritus dopen. Voorzichtig beginnen. Bijvoorbeeld eerst proberen op een kapotte buis uiteraard oefening baart kunst...

Het kan ook met een droog doekje of desnoods wat vochtig gemaakt, daarmee veeg je zelfs tussen de letters door. Als je dan een klein schroevendraaiertje pakt en deze in het doekje doet krijg je een poetspuntje. Dat werkt ook prima voor de letters. Je moet wel een strakke hand hebben. Zo'n dun blauw vezeldoekje zoals in de keuken wordt gebruikt is daar zeer geschikt voor. Goed uitknijpen en om de letters heen poetsen. Niet alle soorten letters veeg je zomaar weg, vooral opschriften van Philips buizen zijn erg gevoelig voor water.

Je kunt ook een wattenschijfje gebruiken, zonder water en niet te hard drukken. Echt 100% glashelder krijg je de buizen er niet mee zonder de tekst ook weg te vegen. Voorzichtigheid is geboden.

Andries van Bronkhorst, Marcel Luik, Achim, John Hupse, Andries van Bronkhorst

Ook kun je met een stofzuiger te werk gaan. Niet met de mond van de slang de buis aanraken, liefst. Wel kun je met een zacht kwastje proberen het stof wat los te maken, zodat het snel wordt weggezogen. Als op die manier alle stof verwijderd is, kan het zijn dat er nog vuiligheid op de buis zit. Dan wordt het tricky.

Piet Blaas

• Chassis schoonmaken 

• Cleanen

Poetsen met "Brasso" geeft een verbluffend resultaat: een prachtige zilverglans. Het is een flink werk, maar ik vind het voor één toestel wel leuk om eens te doen. Met Commandant 4 lukt het ook prima. Maar het is wel afhankelijk van het materiaal waarvan het chassis is gemaakt. Als er een cadmiumlaag op zit, moet lang gepoetst/gepolijst worden voordat het het gewenste resultaat bereikt is. Bovendien moet je alle typeplaatjes e.d. er wel afhalen om geen vieze randen eromheen over te houden. Kortom ik raad het af omdat je het bijna niet mooi egaal kunt poetsen. Dan blijven er vieze plekken over die des te smeriger lijken naast zo'n mooi glimmend stuk metaal. De meeste  toestellen hebben ook een ander soort metaal als chassis en daarop lukt het al helemaal niet. Dan wordt het eigenlijk alleen maar viezer.

Henk van den Broek, Ben Dijkman

• Stofvrij maken

Het chassis zit nogal wat onder het stof. Hoe kan ik dit het beste schoonmaken?

Wat ik meestal doe met een stoffig chassis is deze met een compressor uitblazen. Niet te dichtbij met de compressor om beschadigingen te voorkomen. Het is aan te raden om dit buiten te doen anders krijg je gegarandeerd ruzie met je huisgenoten. Je kunt ook met een stofzuiger en een klein kwastje te werk gaan.

Zeker voor chassisbouw toestellen werkt een compressor beter dan kwasten. Want het stof wat tussen de draden en aan de onderkant tussen de buisvoeten en componenten zit kun je zo veel doelmatiger weg krijgen. Zoals aangegeven niet al te dichtbij spuiten, maar dit is eigenlijk alleen een risico als je met een heel klein spuitmondje of een hele hoge druk werkt. Of bijvoorbeeld als er papieren labels in of op zitten. Zelf werk ik met een luchtpistool met een spuitmond van ongeveer 3 mm², en een druk van rond de 6 bar. Dit is tamelijk grof geschut maar op stevige ondergrond gaat het ook zeker zo mooi schoon als met het kwastje. 

Je kunt ook een handcompressor gebruiken, ofwel een blaasbalg met een kwastje. Je vindt het in de betere fotozaken en wordt gebruikt om fototoestellen schoon te maken.

Goede hulpmiddelen bij het verwijderen van hardnekkig stof zijn oude tandenborstels, wattenstaafjes en eventueel nog een penseel met stevige haren. Wees uiteraard voorzichtig bij het borstelen van open spoelen, dat ze niet beschadigd worden, en verbuig onder het chassis vooral in het hoog- en middenfrequentstuk liefst geen draden of componenten.

René Engels, Wouter Nieuwlaat, Henk van den Broek, H.Tan

• Vetvrij maken

Echter, een chassis dat vettig is laat zich met een kwast en stofzuiger niet reinigen. Om dit soort vuil weg te krijgen gebruik ik terpentine. Opbrengen met een kwast of doek en daarna met een doek en wattenstaafjes wegvegen. Hardnekkige vlekken kun je wegpoetsen met een tandenborstel o.i.d.. Let op voldoende ventilatie bij terpentine en blijf uit de buurt van open vuur en vonken. Terpentine en terpentinedamp is zeer brandbaar!

Op de website van Paul Stenning staat nog veel meer informatie over het restaureren van oude radio's. 

Ed van der Weele

Ik gebruik PRF 7-78 vettende schoonmaakspray. Bij de omschrijving staat: "speciaal geschikt voor het schoonmaken van gevoelige elektrische apparatuur en elektromagnetische installaties. Dielectrisch en kruipstroom-veilig." (o.a. ook voor TV`s). 

Frank Cornelissen

Ik gebruik een industriële ontvetter "Turco V4" en dat werkt goed. Alhoewel ook "Glassex" wel goed werkt. Het chassis polijsten (Brasso, Commandant) lijkt misschien mooi, echter na een tijdje ziet het er niet meer uit. Je poetst namelijk heel snel de verzinkte laag er af. Bovendien wordt het chassis roestgevoeliger. Gebruik van wattenstaafjes en houten tandenstokers helpt om op moeilijk bereikbare plaatsen te komen.

Alco Bouwense, Henk van den Broek

• Ultrasone

Om een chassis door en door schoon te krijgen zou je naar een motoren-revisiebedrijf kunnen gaan. Die hebben ultrasonore reinigers die zonder agressieve middelen werken. Ze hebben daar wel een plek voor je chassis. Sommige garagebedrijven hebben ook zo'n reiniger.

Ad Baarn

• In de vaatwasser?

Niet in de vaatwasser. Het agressieve schoonmaakmiddel vreet alle niet-edele coatings er in enkele wasbeurten af. Als het chassis gecadmeerd is, is dat bovendien erg milieuonvriendelijk. Als het chassis verzinkt is (maar ik denk dat het gecadmeerd is) heb je in één tot twee wasbeurten een kaal en roestig chassis. Doe het met sterk ontvettend, maar niet-agressieve middelen en heet water en droog het weer snel.

Na het drogen is het aan te bevelen het chassis licht in te vetten om roestvorming te voorkomen. Met zuurvrije vaseline en een lapje, goed uitwrijven. Uiteindelijk moet het niet vettig blijven.

Onno Massar

Ik meen dat chassis en sowieso handgereedschappen in het et algemeen ingewreven kunnen worden met blanke lampenolie/vloeibare paraffineolie om ze van een licht vettige laag te voorzien. Probeer het eens ... het kan wel een beetje ruiken.

Sander Leunissen

• Chroom

• Zenith radio: ik vraag me af hoe ik de chromen afstemschaal aanslag en roesvrij kan krijgen?

Het proper krijgen van verchroomde strips doe ik met een glasvezel borstel. Eerst grondig reinigen met "Isopranol" alcohol. Dit is een non-agressieve alcohol.

Ivan Vandenreyt

• Contacten schoonmaken 

• Contacten schoonmaken algemeen

Zie ook onder "contactspray". 

Een goede manier om contacten schoon te maken is om, vóórdat je met contact spray aan de gang gaat, de contacten eerst even met "break cleaner" schoon te maken. "Break cleaner" is een schoonmaker/ontvetter die in de garagewereld wordt gebruikt om remdelen mee schoon te maken. Verkrijgbaar bij de autoshop in een spuitbus. Het is goedkoop en makkelijk voor allerlei schoonmaak- en ontvettingsklusjes inzetbaar. Verdampt zeer snel en laat daardoor geen nare resten na. Na gebruik van dit middel een heel klein beetje contactspray er over heen spuiten.

Rob

Een wasbeurt met een (niet te zacht) kwastje met pure alcohol (spiritus ketonatus fortior 96%), waarbij de te reinigen schakelaar of loper van de potmeter een aantal malen heen en weer wordt bewogen, doet voor langere tijd het kraken van de contacten verdwijnen. Vaak zijn schakelcontacten verguld of verzilverd zodat oxideren is uitgesloten, of de oxide minder effect op het schakelcontact heeft *). Op een droog contact zal vuil minder snel de kans krijgen zich hierop vast te hechten. Door het bewegen van de schakelaar of potmeter blijft deze vanzelf schoon.

Voor het schoonmaken van geoxideerde contacten (ook pennen van buizen) werkt een fiberglasborsteltje erg effectief. Maar ook hier geldt: gebruik het met beleid. Vooral bij vergulde of verzilverde oppervlakken is het beter om geen rigoureuze schuurmiddelen toe te passen. De gegalvaniseerde laag edelmetaal is zo verdwenen! De fiberglasborsteltjes werden vroeger gebruikt in tekenkamers om fouten op calquetekeningen uit te wissen. Ze zien eruit als een vulpotlood, maar in plaats van een potloodstift zit er een bosje glasvezels in. Ze zijn te koop in de kantoorboekhandel en bij elektronica onderdelenwinkels. Deze borsteltjes zijn ook te koop bij de automaterialen handel om kleine roestplekjes weg te werken. 

Ed van der Weele. Andries van Bronkhorst

*) Het klopt niet dat goud en zilver niet oxideren. Goud oxideert inderdaad niet maar kan wel last krijgen van een soort aanslag. Bijvoorbeeld door vuile lucht. Zilver daarentegen oxideert wel. En dit oxide is nog eens niet geleidend ook. In mijn orgeltijd (vroeger werkzaam als orgelreparateur) heb ik dan ook talloze zilveren contacten vervangen, omdat het zilverlaagje totaal verdwenen was. Daar was geen eer meer aan te behalen dus.

Wat het reinigen van contacten betreft: potmeters moeten meestal een zekere mate van vettigheid hebben om de mechaniek soepel te laten lopen. Contacten van schakelaars kregen bij mij altijd een dubbele behandeling. Eerst werd met een vettige spray de contacten gereinigd. Dan werden de contacten waarmogelijk afgeborsteld om zo veel mogelijk oxide en troep te verwijderen. Hiervoor gebruikte ik altijd een gewone verfkwast. Als dit gebeurd was werden de contacten overvloedig ingespoten met "blauwe Philips" zoals ik het altijd noemde. Deze contact degreaser (ontvetter) loste het vettige residu van de eerste spray op. Na drogen hiervan was een aantal keren bedienen van het contact meestal voldoende om het weer 100% te laten werken. Inspuiten van potmeters met deze degreaser deed ik nooit. Ik heb het wel eens gedaan om te proberen maar meestal leidde dit tot een vastlopende potmeter. Zoals ik al aangaf: deze hebben een zekere vettigheid nodig.

Hans Sprenkels

Ik denk dat je een onderscheid moet maken tussen schuivende contacten en contacten die tegen elkaar klappen. In orgels worden in keyboards contacten gebruikt die door de toetsen tegen elkaar aan gedrukt worden. Maar in radio's zijn het (bijna) altijd contacten die langs elkaar heen schuren. De contacten die niet langs elkaar schuren geven ook de meeste problemen. Denk aan de beruchte Philips houtje-touwtjesoplossing om de middenfrequent om te schakelen van AM naar FM.
Dat oxide slecht geleidt is bekend, maar door de schurende werking van de contacten wordt dit oxide meestal weer verwijderd. Breng je echter een oliefilm aan op de oxide, dan wordt de zelfreinigende werking hiermee vrijwel ongedaan gemaakt, omdat de contacten dan over de oliefilm glijden en niet langs elkaar schuren.

Voor wat betreft het verdwijnen van de zilver- of goudcoating moet je weer het onderscheid maken tussen de zelfreinigende contacten van een radio en de droog op elkaar komende contacten van b.v. een toetsenbord. Bij de schuivende contacten van een radio zal, ook al is het gouden of zilveren laagje verdwenen, het onderliggende koper de functie (zij het in mindere mate) overnemen.

Ed van der Weele

Een kwastje tri **) doet ook wonderen, zeker als je er niet met een wattenstokje bij kunt. Wel goed uitkijken met tri, het is kankerverwekkend. Met een droog wattenstokje kun je de contacten tenslotte mooi droogwrijven. Na gebruik van contactspray blijft er zo een minimum aan spray achter. Liever niet rechtstreeks erop, het komt dan op allerlei plaatsten waar het niet moet. De methode met het wattenstaafje omzeilt de bezwaren die er bestaan tegen het gebruik van contactspray. Op deze manier worden alleen de contacten behandeld en komt niet de hele omgeving onder een vette laag te zitten. Het residu op de contacten verwijder je daarna ook nog met een droog wattenstaafje. Het is helaas niet altijd (meestal niet) mogelijk om met een wattenstaafje het contactoppervlak te bereiken, tenzij de schakelaar geheel wordt gedemonteerd. 

**) Tri is overigens een zeer agressief middel; het lost veel (vooral de oudere) soorten kunststof op. Alcohol heeft het zelfde effect (het lost vet en vuil op), maar is veel minder agressief. Alleen bij verf moet je er op letten dat deze bestand is tegen de alcohol.

Nico den Haak, Ed van der Weele

Denk bij gebruik van een spray er aan dat pertinax poreus is. Dus een spray die een residu achterlaat trekt hier in. Dit is zeker bij HF-schakelaars ongewenst.

Verder heb je verbrande kontakten en aangeslagen contacten. Verbranding komt bij zwaar belaste kontakten voor. Beide hebben een andere behandeling nodig. De verbrande contacten altijd schuren. Daarna met schuurpapier 800 polijsten. Aangeslagen contacten gewoon schoonmaken met alleen een tandenborstel en een goede oplosser.

Dan kunnen contacten ook verguld zijn, met schuren haal je dus dit laagje weg. Tevens worden bij schuren de kontakten heel ruw en dus worden de te raken oppervlakten verkleind. De stroom per oppervlakte wordt daardoor vergroot en dus worden de contacten eerder weer vuil.

Potmeter loopbanen moeten altijd gesmeerd worden anders is er een te hoge slijtage. Een sterk reinigende spray lost alles op, dus daarna een spray of zuurvrije dunne vaseline voor de smering gebruiken.

Maurice

Gebruik je voor schakelaarcontacten tóch contactspray, wees er dan zéér zuinig mee. Het vettige laagje dat achterblijft trekt ook weer stof aan waardoor de reinigende werking slechts van korte duur is. Sommigen raden voor bewegende kontakten tunerspray aan, dat laat geen laagje achter.

Henk van den Broek

• Af en toe kom ik op het forum de productnaam "Brunox" tegen als wondermiddel om gecorrodeerde contacten en buisvoeten weer schoon te krijgen. Een zoektocht op internet leverde tientallen Brunoxproducten op maar welke is nu bij uitstek geschikt voor onze hobby, hoe gebruik je het en waar kun je het kopen? 

Ik gebruik dit om contacten van golfgebiedschakelaars mee te reinigen, maar ook om de varco mee te smeren en te reinigen. Voor deze doeleinden is het in mijn ogen perfect spul. Gewoon inspuiten, schakelaar of varco een paar keer heen en weer draaien, even in laten werken en met perslucht droog blazen. Vooral het droog blazen niet vergeten, omdat Brunox ook als contactspray werkt.

Paul Brouwer

(afb.: Ed van der Weele)

Brunox heb ik een keer gekocht bij Baco in IJmuiden (€ 5,95). Maar het is vast in meer winkels te koop.

Ed van der Weele

Zie ook deze web-pagina http://www.brunoxshop.nl/ .

Hans Op den Camp

Ik ga er van uit dat de combinatie "spiritus en tandenborstel" wel agressiever is dan de contactspray. Het klinkt raar maar ik gebruik soms WD40 om sterk vervuilde contacten proper te maken. Wel achteraf goed droogblazen met perslucht, vervolgens contactspray erin en nogmaals droogblazen (gematigde perslucht gebruiken). Luc De Bisschop Zie voor verdere informatie de website van WD40.

WD40 is te gebruiken als roest oplosser, maar tast geen plastik, kunstroof e.d aan. In de garage wordt er veel mee gewerkt en je kunt er zelfs hard kunstroof, deurpanelen en b.v je dashboard mee reinigen. Het werkt niet zoals het oude Imal en geeft geen vlekken. 

Joop

Buizenpennen heb ik met uitstekende resultaten gereinigd met oxi-action of cillit bang of de bekende reinigingsvloeistof voor zilveren sieraden. Vooral de verzilverde pennen worden prachtig schoon.

Martin Deubel

In gevallen van echtzwaar vervuilde contacten van de bandschakelaars gebruik ik wel soms WD 40, is misschien niet ideaal maar ik heb daar zeer goede ervaringen mee. Zo had ik eens een geval van slechte contacten en na inspuiten met contactspray was dit opgelost dacht ik. Het waren de contacten van de kortegolf(druktoets). Scheen goed te werken, maar na enkele uren was hetzelfde probleem terug. Nog eens ingespoten, maar ook weer na een paar luttele uren hetzelfde euvel. Dan ingespoten met WD40 en tot op heden nog geen probleem. Gisteren ben ik bezig geweest aan een Nordmende die enkel speelde op FM, maar geen ontvangst op de AM. Enkel op de korte golf en lange golf een heel klein beetje, mits wat gefriemel met de druktoetsen. Deze ingespoten met contactspray maar zonder resultaat. Daarstraks nog eens geprobeerd maar niks. Dan maar wat WD40 gebruikt en na wat in en uitdrukken werken alle golflengtes nu prima. Ik weet dat veel mensen tegenstander zijn van dit product voor het reinigen van bandschakelaars maar bij mij heeft het altijd prima gewerkt.

Rudy Wouters

Op de bus WD-40 staat niet dat het ook contactspray is en ik vind dat het vetter aanvoelt dan Brunox. Vroeger gebruikte ik altijd CRC-226. Dat leek heel veel op Brunox.

Ed van der Weele

• Philips B5X43A: wat is de beste en simpelste manier om het toetsenblok schoon te maken. Contactspray werkt eerder averechts aangezien eerst FM heel zacht deed en hij het nu op alle bereiken het nog maar summier doet. 

Ik denk dat je niet de juiste cleaner hebt gebruikt. Je hebt een type gebruikt die residu achterlaat. En dit residu is ook nog geleidend voor de HF. Vandaar dat er nog maar een golfbereik over is gebleven. Remedie het gehele blok opnieuw schoonmaken met een spray die geen residu achterlaat maar schoon opdroogt en vetvrij is.

Dan ook heel goed opletten bij spoelen. Er zijn sprays die de spoelen aantasten. Kortom ga opzoek bij je elektronicahandel naar goede spray's. Begin eens met Tunerspray.

Als je alles goed gereinigd hebt is ook het vet van de kontakten verdwenen. Dit levert weer snel problemen op. Gebruik nu, als alles schoon is, een heel klein beetje contactspray met residu en dat alleen een heel klein beetje op de lopende kontakten. Met een kwastje wat fijn vet aanbrengen op de mechanische delen. Alles met mate.

Maurice

• Philips BX740: de bandschakelaar is smerig. Ik heb in het verleden wel eens kontact vloeistof of reiniger gebruikt, maar uiteindelijk was het middel erger dan de kwaal.

Ik gebruik voor alle contactreiniging klusjes Kontact Tuner 600 spray en/of een glasfiber-borsteltje (let op de fijne fiberdeeltjes die vrijkomen; niet inademen). Tuner 600 is oorspronkelijk ontwikkeld om de ouderwetse kanalenkiezers te reinigen. Het is daarbij zeer belangrijk dat niets achterblijft (verstemming e.d.). Mijn ervaring is dat Tuner 600 ook na lange tijd geen groen uitgeslagen contacten geeft zoals b.v. Kontakt 60 (deze laat een vettige substantie achter waarin het groene zooitje zich ontwikkelt). Een nadeel van tuner 600 in dat het onvet. Dit laat potmeters stroever verdraaien. Hier doe ik indien nodig een heel klein beetje zuurvrije vaseline op.

Gert van Wee

• Corrosie door batterijen

• Iemand suggesties voor de behandeling van corrosie door lege batterijen?

Wat je (voorzichtig) zou kunnen proberen is ammonia (de gewone huishoudammonia in de bekende rode flessen). Ik heb daar redelijke resultaten mee behaald bij het schoonmaken van bijvoorbeeld aandrukveren in batterijvakken. Wattenstaafjes helpen daarbij ook goed. Werkt ook prima voor het schoonmaken van bijvoorbeeld gecorrodeerde luidsprekerpluggen (de pluggen met ronde en platte pen). Ammonia is ook één van de werkzame stoffen in de bij ons radioverzamelaars geliefde Brasso. Maar eerst voorzichtig op een niet te opvallend plekje proberen.

Henk van den Broek

• Beeldbuismasker 

• Philips TX400: hoe kun je met succes de pvc strips rond het beeldbuismasker reinigen. Het lijkt mij nicotine aanslag, mogelijk heeft het zelfs een oppervlakte verbintenis aangegaan met elkaar aangegaan. Is het over te spuiten met een witte spuitlak?

Misschien is het wel vuil, maar ik denk eerder dat het verkleurd is. Ik heb bij mijn eigen toestel een stukje van het kunststof afgesneden om te kijken waarom het bruine spul er niet afging. In mijn geval was het verkleurde deel gewoon een millimeter of drie in de kunststof getrokken. Schoonmaken was dus geen optie en ik heb het (uiteraard na reiniging) maar zo gelaten. Vermoedelijk is het verkleurd onder invloed van zonlicht (of misschien toch wel door tabaksrook). Ik zou er niet al te veel aan doen, waarschijnlijk wordt het resultaat erger dan een beetje verkleuring.

Leo Snoeren

Bij modernere TV's gaat teeraanslag goed weg met "foam cleaner". Die spuit je erop, als het uitgeschuimd is druipt het er inclusief vuil af. Wat er dan niet af is is de eventuele verkleuring van het plastic, je zou dan eens voorzichtig kunnen proberen een laagje weg te polijsten.

Maarten Bakker

Nicotine lost op in spiritus. Maar in het verleden heb ik heel veel met kunststof gewerkt en gemerkt dat het materiaal door UV-inwerking aangetast wordt (veroudering). Niet zo snel als een zuiver organisch materiaal, maar toch...... De weekmakers dampen langzaam uit en het materiaal verkleurt en wordt bros en breekbaar. Je kunt dan twee dingen doen: het zo laten (wel zo origineel) of met gevaar van breken het plastic randje demonteren en spuiten met een langzaam drogende spuitverf. Je hoeft in dit geval geen beschermende maatregelen te nemen in de vorm van een kunststof primerlaag omdat het plastic randje toch achter de glazen beschermruit van de beeldbuis zit. 

Hans Op den Camp

Kunststof schoonmaken met Biotex, daarna polijsten met Brasso of Commandant-4. Als het rookaanslag is (teer) is er weinig kans dat het weer wit wordt. De teer trekt er helemaal in.

Ed van der Weele

Nicotine op bijvoorbeeld glas, is uitstekend te reinigen met spiritus. Hoe het zich op kunststof gedraagt van die leeftijd weet ik niet. Soms blijft er dan weer een blauw laagje over. Polijsten met JIF of iets dergelijks kan ook werken, maar eventuele hoogglans verdwijnt dan enigszins.

Henk Roovers

Ik heb al van alles en nog wat geprobeerd om het kunstroof randje schoon te krijgen. Het enige wat nog een beetje resultaat geeft is bleekwater. Hoe het in de toekomst afloopt met het kunststof is afwachten. Dergelijke kunststof strips werden vroeger ook wel gebruikt om de ouderwetse blauwe kentekenplaten van auto's mee op vrolijken. Ik denk dat dat dit misschien wel iets te wit is. Om het origineel te laten heb ik de oude toch maar weer gemonteerd.

Chris Dagelet

• Knoppen schoonmaken 

De witte toetsen kun je met koperpoets schoonmaken. Dat gaat meestal erg goed. Zelfs viltstift markeren krijg je er mee weg. Ook bakelieten knoppen kun je met koperpoets weer helemaal glanzend krijgen. Knoppen met randjes en ribbeltjes zijn vaak erg vervuild. Ik leg ze een poosje in een bakje met Biotex of Dreft en na het inweken poets je met een tandenborstel al het vuil uit de ribbeltjes. Daarna poetsen met Brasso en ze zijn weer als nieuw. Een klein nadeel is wel dat de ribbels daarbij weer vol lopen. Met een tandenborstel daarna de ribbels weer uitpoetsen.

Ed van der Weele, Otto Tuil

• Messing / koper schoonmaken 

• Telefunken T31G:  de messing decoratie plaatjes gepoetst. Is er een methode om ervoor te zorgen dat ze niet over een paar maanden weer zwart zijn.

De moeite van het aloude handwerk van koperpoetsen had je je kunnen besparen. Van de chemische fabriek Hagesan (HG) is een paar fantastische producten op de markt. Het eerste product, "koper glans shampoo", verwijdert oxide en aanslag. Het ruikt enigszins zuur, maar werken doet het. Het tweede product heet "Zilver & Koper nooit-meer-poetsen-finish". Het is een soort lak die het glanzende oppervlak beschermd tegen zuurstof. Je zíét verschil tussen een met de hand gepoetst voorwerp en één die door HG is behandeld, maar een kniesoor die daarop let. Te koop o.a. bij doe-het-zelfzaken en drogisterijen.

Ed van der Weele

Koperen en messing ornamentjes zijn meestal gelakt, dus poets je je inderdaad te barsten, tenzij je eerst de lak met afbijt verwijdert. Dit gaat echt héél gemakkelijk. Hierna eerst heel goed afspoelen en vervolgens 5 à 10 minuten spoelen in gewone azijn met ongeveer een eetlepel zout per halve liter. Hierna is het poetsen een fluitje van een cent en met het resultaat van 100 jaar geleden. Lakken gaat ook met sterk verdunde vernis.

Henk Kramer

Je kunt ook "Brasso" gebruiken. Het probleem met Brasso is dat er nogal veel ammoniak in zit. Hierdoor lost de koper- en zink oxide (de donkere aanslag) lekker snel op, maar ook een deel van het messing zelf. Resultaat is dat ieder achtergelaten filmpje Brasso onherroepelijk corrosie geeft. Een middel dat iets minder agressief is, en daardoor een veel "schoner" resultaat geeft, zonder lappen vol zwarte aanslag, is te koop als pasta in een tube, onder de naam "StarGlanz" *). Goed uitwrijven is voldoende, er blijft geen agressief residu achter.

Wouter Nieuwlaat

*) Informatie over StarGlanz kun je hier vinden, maar gezien de tekst:

"glänzende Pflege von Fliesen, Kacheln, Porzellan, Spiegel, Glas, Bildschirmen, Keramik, uvm. INDUSAN Starglanz reinigt und pflegt Oberflächen schonend und gibt glatten und genarbten kunststoffbeschichteten Möbelteilen, lackiertem Holz, Türen, Fenstern, Travertin, Acryltischen, Glas, Kacheln, Duschkabinen, Spiegel, Keramik, Bildschirmen, Kunststoffen, Fliesen, uvm. ihren ursprünglichen Glanz zurück. Streifenfreie Sauberkeit und strahlender Glanz auf allen wasserfesten Oberflächen."

waag ik te betwijfelen of dit het wondermiddel is waarnaar we zoeken... Die StarGlanz moet je trouwens met een sponsje gebruiken, dat geeft voor mij het mooiste resultaat. Het wordt iets zwart maar lang niet zo erg als bij Brasso.

Otto Tuil, Wouter Nieuwlaat

Dan is er ook nog Star*Clean.

(foto: Ed van der Weele)

Beschrijving:  

Starclean speciaalpoets nieuwe formule: geschikt voor alle niet poreuze oppervlakken. Om moeiteloos te reinigen, glans te geven, te beschermen. Starclean op natte spons, afwassen, daarna drogen. Een glanzend en beschermd oppervlak is gegarandeerd. Met Starclean beschermd, blijven uw waardevolle dingen langer tegen vuil bestand.
Starclean bevat geen zuur en is huidvriendelijk. Bevat o.a. de volgende stoffen: Tot 5% niet ionische tenside, 15% tot 30% alipatische koolwaterstoffen, 5% tot 15% zeep. Milieuneutraal poetsmiddel, kleine hoeveelheid ammoniumhydroxide.

Starclean huishouden: keuken, ketels, kookplaten, oven, grill, toaster, strijkijzer, bestek, koelkast, glas, keramiek.
Starclean badkamer, tuinmeubelen, aluminium, ramen, spiegels, armaturen, toonbanken, koper.
Starclean auto: velgen, kunststof, chroom.
Starclean hobby: fiets, surfplank, boot, motor, caravan.
Starclean ook voor juwelen: goud, zilver, edelstaal.

En voor het poetsen van reliëfs is dit een goede oplossing

(foto: Ed van der Weele)

Wondermiddelen zijn er niet. Mooie glans verkrijg je alleen met een glad oppervlak en dat is door de oxide al niet meer aanwezig. De truc is om een middel te vinden wat met zo min mogelijk poetsen een goede glans geeft.

Wouter Nieuwlaat , Ed van der Weele

• Op welke wijze kan ik een aantal koperen busjes schoonmaken zonder ze te moeten poetsen met "koperpoets"?
  

1. Gebruik de bekende Dremel (of goedkopere variant) met die mooie borsteltjes dan ben je in een paar minuten klaar. Je kunt er werkelijk alles mee schoonmaken zelfs buisvoeten chassis enz. 
2. Een methode die prima werkt om allerlei aanslag van koper en messing af te halen zonder het materiaal in te vreten is met een kortharige tandenborstel (afknippen) en schuurmiddel uit de keuken (Jif o.i.d.). Als je daarna nog wat rode ontkalker (gebruik zelf altijd Hoegst HG spul) aan de (schone, eerst even afspoelen dus) borstel doet en die op het werkstuk aanbrengt, dan geeft dit een chemische reactie. In combinatie met wat extra poetsen wordt het dan brandschoon.
3. Wat je ook kunt doen is een ammoniaoplossing met veel zeep en goed heet water. Dit is het mengsel waarmee je met ultrasoon systemen een goed resultaat kunt krijgen. Met messing heb je zonder ultrasoon werking het risico dat het materiaal iets rood uitslaat. Met koper is dit geen probleem.
4. Coca Cola werkt een beetje, er zit namelijk citroenzuur in. Stuivers worden na enkele dagen in cola in ieder geval weer brandschoon.
5. Azijn moet ook wel werken. Maar heel goed naspoelen anders gaat het zaakje groen uitslaan (koperacetaat). Niet te lang er in leggen, hooguit enkele uren.
6. Gewoon wat citroensap (van een echte zure citroen) werkt heel goed. Voor erge oxidatie kan je ook nog wat polijst poeder op de citroen doen. Het is echt niet nodig op zoek te gaan naar het werkzame bestanddeel (citroenzuur), dat overigens in de fotohandel (stopbad) of bij de drogist te koop is.
7. Een andere methode is een elektrolyse methode. Met een koperen buisje en een ander koperen pijpje in een blauw kopersulfaat badje. De kopersulfaat oplossing werkt als katalysator. Aangezien koper positief geïoniseerd is zal deze op de negatieve elektrode neerslaan. 
8. Mijn ouders hebben wel eens zo'n mooie koperen wasteil als nieuw gemaakt. Je gelooft het niet, maar daar hebben ze yoghurt voor gebruikt. Het is inderdaad een licht zuur en dat zou best kunnen werken. Dus de busjes een tijdje in een kopje yoghurt. Dit is beslist niet als grapje bedoeld!
9. Boven een badje met ammonia hangen (vroeger op de boerderij werd e.e.a. boven in de mestkelder gehangen).
10. Een wondermiddel, in combinatie met tandenborstel en schuurmiddel, is ultrasoon reinigingsvloeistof Tickopur RW77. Dit bevat een klein beetje ammonia, veel zeep en een stofje genaamd EDTA wat zorgt dat er veel oxide afgebeten wordt bij weinig aantasting van het materiaal. Hoe heter het water (heetste wat de kraan geeft) hoe sneller en fijner het werkt. Voor de hoogglans kun je met Brasso of soortgelijk polijstmiddel werken. Daarna met spiritus afwassen en een laagje blanke lak op zetten, dan blijft het mooi.

Achim, Wouter Nieuwlaat, Ries Kruidenier, Kees van Dijke, Johan Catteau, Henk Roovers, J.E. Jonkers, Ben Dijkman.

• Nicotine-aanslag

• Philips 680AN: geprobeerd het type plaatje schoon te maken. Het werd ook wel schoon maar te schoon. Zie foto. Volgens mij is het nicotine aanslag. Wat is een veilige manier om het toestel verder schoon te maken?

   

(foto: Ruud Herwaarden)

Ik wil het niet onvoorwaardelijk aanbevelen, maar ik had een enorm vuile Philips 461LU met nicotine en nog meer; een geel/groene aanslag op de metalen delen. Ik heb alles gereinigd met een spuitbus ovenreiniger. Die is sterk alkalisch en mag niet op aluminiumdelen komen, maar ik heb het gewaagd (na wat tests op andere sloopstukken) en de aluminium maar kort blootgesteld en dan met water alles verwijderd. De oxide of wat ook ging van het chassis af, evenals alle vet en vuil, en de aluminium bleef blinkend en mooi met alle tekst overal onaangetast. Ben echter voorzichtig.

Pieter de Kock

Als je veel poetst zullen ook nummers en aanduidingen op elco's en spoelbussen verdwijnen. Lijkt me erg veel werk. Wellicht dat  schuimspray uit een spuitbus werkt. Het schuim dat ze gebruiken voor reiniging van computermonitoren. Vroeger maakte ik door nicotine vervuilde beeldschermen schoon met spiritus. Wordt een lastig karwei als je niet over wil gaan tot totale ontmanteling en herbouw. Onderdompeling in een reinigingsvloeistof kan ook, bijvoorbeeld water met afwasmiddel. De meeste onderdelen worden daardoor niet aangetast, alleen het droogproces neemt de nodige tijd eer het water overal weer uit is.

Henk Roovers

Bij de drogist zijn spuitbussen te krijgen om vloerbedekking te reinigen. Heb ik ooit gebruikt om de buitenkant van een radio schoon te maken. Spuiten laten inwerken en dan afvegen. Ik weet niet of het nicotine oplost maar is misschien het proberen waard.

Anton Tan

Ik gebruik veel Foam Cleanser 30 van Servisol op diverse apparaten, waar nicotine aanslag op zit. De nicotine loopt er zo van af, dat is zeker. Het is een schuim spray. Wel de spanning er af als je het gebruikt en daarna moet het nog wel goed droog geblazen worden.

Willem Nijboer

Maak een sterk zeepsop aan met een scheutje ammoniak erin. Daarmee een doek bevochtigen, niet te nat natuurlijk. Als het goed is vliegt de teeraanslag er daarmee af. Vooral door de ammonia is dit een zéér effectieve methode.

Wouter Nieuwlaat

• Nicotine-/teer aanslag verwijderen van kast

• Radio schoonmaken (algemeen)

• Het interieur is erg smerig. Hoe kan ik deze het beste reinigen?

Mijn werkwijze is als volgt. Aangekoekt vuil en stof maak ik los met een stevig kwastje of tandenborstel. Met de stofzuiger (zuigmond met spleet voor extra zuigkracht erop) zuig ik het weg. Sommigen werken met een compressor, maar dat raad ik niet aan. En als je voor deze werkwijze kiest, ga dan buiten zitten, want het is niet gezond het stof in te ademen.
Het ligt er een beetje aan welke buizen er worden gebruikt. Als je ze los maakt om de voetjes te reinigen pas dan op met hele oude buizen met bakelieten voet. Pak ze nooit bij het glas zelf vast, de kans is groot dat je alleen het glas in je hand houdt en dat de voet nog vastzit. Heel stevig vastpakken bij de voet en heel voorzichtig wrikken. Op een gegeven moment komt hij wel los. En pas ook op bij buizen met een verflaag, die bladdert er bij het minste geringste af.
Buizen en andere onderdelen zijn vaak nog wel te vervangen als het mis mocht gaan, maar wat vaak onvervangbaar is, dat is de afstemschaal. Wat ik wel eens deed, was de schaal losmaken en die een sopje geven. Ben daar echter heel voorzichtig mee. Ik heb achteraf geluk gehad dat ik dat deed bij een afstemschaal van een radio die nog niet zo oud was en waarvan de verf goed op het glas blijft zitten. Maar je hebt de kans dat je niet alleen het vuil wegpoetst, maar ook de stationsaanduidingen. De binnenzijde van de afstemschaal is erg kwetsbaar, dus afblijven. De buitenkant met een zachte doek schoonpoetsen en niet te hard duwen anders breek je de schaal.

Piet Blaas

Een Philips BX533A was zo verschrikkelijk vervuild, dat de normale reinigingsmethoden jammerlijk faalden. De binnenkant van de kast en het chassis waren bedekt met een centimeters dikke laag stof waar kwistig met een vette contactspray overheen was gespoten. Onder het chassis leek de bedrading wel een druipsteengrot. Vieze vette slierten vuil en vet bungelden aan de schakelaars, condensatoren en weerstanden. Afborstelen had alleen tot gevolg dat het chassis eruit kwam te zien als de onderkant van een auto zoals men die vroeger in de bitac zette.
Omdat ik al een BX533A had, heb ik het risico durven nemen om "iets" rigoureuzer maatregelen te nemen dan gewoonlijk. Er was zó toch geen eer aan te behalen. Het chassis werd uitgekast, buizen eruit, schaal en schaalbak verwijderd en de luidsprekerplank losgemaakt. Daarna de lege kast en het chassis in het bad gezet, flink ingespoten met Swipe ***) en laten inweken. Toen de warme douche erop en al het vuil weggespoeld. Na het stortbad het overtollige water met de blaaskant van de stofzuiger weggeblazen en verder laten drogen in de luchtstroom van een ventilatorkacheltje. Toen het chassis op het oog droog was, nog een aantal dagen na laten drogen in de zon. Hierna kon het standaard reparatiewerk beginnen. Schakelaars en buisvoeten gereinigd, slechte teerklonten vervangen, enz. Na het assembleren van de radio speelde deze weer perfect. 

Zulke extreme maatregelen zijn natuurlijk af te raden als het om een zeldzamer model gaat. Het is niet uit te sluiten dat de spoelen en trafo's door het water onherstelbaar beschadigd raken.

*** Swipe is een sterk ontvettend schoonmaakmiddel dat niet in de winkel te koop is, alleen via een postorderadres (zoek met www.google.nl naar "Swipe")

Ed van der Weele

Inderdaad is bovenstaande aanpak af te raden als het een zeldzamer exemplaar betreft. Bij het reinigen van een Philips 338A uit 1937 kreeg ik per ongeluk water in twee van de spoelbussen. Sindsdien is deze radio dood op MG bij frequenties onder 700kHz en ik slaagde nooit erin een oplossing te vinden voor dit probleem. Volgens een oude ex-Philips reparateur wordt de werking van de spoelen door vocht benadeeld en de enige herstelmethode is 2-3 uur koken in bijenwas. Sindsdien houd ik maar water en vocht ver verwijderd van ieder chassis.

Pieter de Kock  

Soms ga ik nog rigoureuzer te werk als ik een zware PA eindversterker onder handen heb. Met name bij eindversterkers die volgens het klasse H principe werken. Daar ontploffen wel eens de grote voedingselco's. Het enige wat ik kan doen, is de printen eruit nemen en reinigen met een industriële ontvetter, zoals MC88. Daarna wordt de print onder de stromende waterkraan goed afgespoeld en met perslucht blaas ik het geheel goed droog. Elektronica en water is hetzelfde als water en vuur. Ik pas deze methode al 15 jaar toe en nog nooit problemen daarna gehad.

Kees van Dijke

Ik heb al diverse printen kunnen redden, alsmede een groot aantal FQ816 me/if tuners van onze lampenfabriek uit het warme zuiden. Daarin lopen een aantal kleine elco's uit. Ik gebruik gewoon afwasmiddel. Nadien goed naspoelen en drogen met een föhn (ik heb geen compressor). Succes vrijwel 100 %.

Henk Roovers

Ook oxides zijn geen probleem. Dompelden in water waaraan iets azijn toegevoegd is en de oxides verdwijnen als sneeuw voor de zon. Nadien in de afwas met iets zeep (neutraliseren) en goed naspoelen en drogen. Meestal succes verzekerd.

Alle oxides verwijder je met een zuur. Maakt niet uit wat voor zuur. Zoutzuur werkt heel snel en azijn werkt langzaam.
Ernstig verroest ijzer ontroest je snel met 10% zoutzuur in water. Denk erom, zoutzuur in water gieten en niet andersom. Groen geoxideerde contacten kun je met azijn doen. Je begint met 20% in water. Het duurt dan wat langer maar het werkt veilig. Als het te lang duurt voer je de concentratie op. Je moet dit gewoon uitproberen. Ook het zuurmengsel verwarmen werkt sneller. Maar kijk uit met zoutzuur en gebruik een veiligheidsbril. 

Ook geoxideerd aluminium kun je zo reinigen. Messing wordt rood van kleur en je moet het nadien weer borstelen of poetsen om het weer geel te krijgen. Aluminium wordt donkergrijs, dus ook dat daarna weer poetsen.

Menno

Ik gebruik ik voor dergelijke schoonmaakacties normale remmenreiniger, verkrijgbaar bij de automaterialenhandel. Stuk voor stuk inspuiten, met een kwastje nabewerken. Daarna met een doekje of wattenstaafje afwerken. Ze voorkom je schade aan spoelen e.d.. Het werkt ook in extreme vervuilinggevallen. En het goedje is ook op waterbasis. Het tast de gebruikte materialen dus niet zo snel aan.

Nico den Haak

• Plakplastic op Plano's 

• Een paar van mijn plano's hebben een plastic bekleding die er werkelijk vreselijk uitziet. Vieze vlekken, e.d.. Bij een enkele plano heeft men de plastic bekleding er maar afgehaald, maar dat is nauwelijks een verbetering.
  Heeft iemand tips hoe je die plastic bekleding kan schoonmaken? 

Ik heb het plakplastic van mijn plano schoongemaakt met "Quick and Brite", je weet wel van de "Tell Sel"-reclame. Je kunt dit overigens ook gewoon bij Blokker kopen (is véél goedkoper). Met een nagelborsteltje goed inwrijven en daarna met een handdoek uitpoetsen en hij is weer als nieuw.

René Engels 

Ik gebruik een oude tandenborstel, een beetje verdund vloeibaar schuurmiddel en een paar oude lappen. Vuiligheid krijg je er zo wel af. Maar meestal is de boel ook verkleurd door zonlicht of zitten er kringen op van bloemenvaasjes en dergelijke. Dat krijg je dus niet meer mooi. Let er op dat het hout niet te nat wordt. Vooral de zijkanten van de kast, want die worden dan twee maal zo dik. Wat je ook vaak ziet is dat de folie loslaat en opnieuw gelijmd moet worden. Dat is me nog nooit 100% strak gelukt.

Rob Krabbendam

Waar ik al aardige resultaten mee behaald heb is "Cif active cream met bleek" (lichtgroene fles). Lichtjes inwrijven, tijdje laten inwerken, en met een schuursponsje en veelvuldig water verwijderen. Ontzie het hout inderdaad zoveel mogelijk.

Henk van den Broek

• Plastic rooster (schoonmaken)

• Philips B6X.. : deze hebben grote plastic luidsprekerroosters aan beide zijden. Meestal zijn deze nogal vuil geworden in de loop der jaren met een mengsel van stof, rookneerslag, en allerlei andere ellende. Ik heb geprobeerd de roosters in een bak met water met afwasmiddel te weken, maar dat verwijdert alleen het stof. Het probleem is ook dat ieder rooster zo'n 1800 gaatjes heeft die vuil zijn. (gaatjes zijn te klein voor een wattenstaafje). Is er een middel dat dit soort aanslag losweekt, maar toch het plastic niet aantast?

Wat ook goed werkt (in het bijzonder als je knoppen e.d. niet wil verwijderen of als dat lastig is, zoals de toonregelknoppen bij die plano's) is Glassex anti vet (de rode spuitflacons). Een beetje ervan op een wattenstaafje, even de knop insmeren. Daarna met een schoon ingeweekt wattenstaafje nabehandelen. Werkt zeer goed tegen vet van vingers en ook tegen rookaanslag. Tast het plastic niet aan. Ook goed te gebruiken voor de druktoetsen. Nooit het spul rechtstreeks op het toestel spuiten bij openingen. Dus via wattenstaafjes of met een oude lap waar je wat opspuit.

Henk van den Broek

Biotex.! Verricht wonderen. Ik heb zelf die toonregelknoppen van Plano's ermee schoongemaakt. Die groefjes waren hartstikke vies met vuil. Borstelen hielp niet. Toen warm water (niet te warm, anders overleven de enzymen het niet, en werken ze niet meer) gepakt, een scheut Biotex erin, knoppen erin, en 10 minuten laten staan. Als je ze er dan uithaalt, zijn ze weer als nieuw. Al dat gore vuil is er dan uitge"vreten". Echt wonderbaarlijk, zoals dat spul het reinigt. En zonder chemische reacties of wat dan ook. Probeer het maar eens. 

Christiaan Havinga

• Print schoonmaken 

Trichlooretheen werkt prima om resten hars van harskernsoldeer van printplaten te verwijderen. Gewoon met een harde tandenborstel opbrengen en borstelen. Overigens overleeft het kunststof van de tandenborstel de confrontatie met de trichlooretheen niet erg lang.

Mark Schoenmakers

• Stickers verwijderen

• Op mijn Philips BX610A zitten een paar venijnige papieren stickers geplakt. Nat maken helpt niet voldoende.

Met een heel weinig kwastenreiniger op een doek wrijf je in één run de papieren onderkant van de sticker en lijm weg. Daardoor zal het de lak van mijn houtenkast niet aantasten denk ik, omdat je het papier van de sticker als eigen schuurpapier gebruikt en de werking van de terpentine de lak niet bereikt.

Eric Spanjersberg

Je kunt gerust met terpentine op de bakelieten kast komen en kwastenreiniger ook. Ik heb zelf wel eens viezigheid verwijderd zo, het bakeliet lost niet op. Als je iets wilt ondernemen, probeer het dan eerst aan de binnenkant van de kast.

Hans van Kampen

Ik heb wel eens gehoord dat je lijmresten kunt verwijderen met petroleum.

Jarno

Handmatig afpulken, laatste resten verwijderen door met staalwol 000 (drie nullen, fijnste kwaliteit) te poetsen. De dan enigszins dof geworden plek (komt deels door de staalwol, deels door de inwerking van de lijm) met Commandat 4 weer oppoetsen. Helpt bij moeilijk te verwijderen stickers.

Andries van Bronkhorst

Het zou ook kunnen dat deze stickers erop gekleefd zijn als "cache misère" ( om iets weg te moffelen). Dus niet verschieten als je na uren geduldig werk om deze roep weg te krijgen een geschonden lakwerk tevoorschijn ziet komen. Ben ik reeds een keertje tegen gekomen. Het kan ook zo zijn dat de letters die op de stickers staan "doorgetrokken" zijn in de vernis of politoer. Dan is het toch opnieuw lakken geblazen.

Freddy Vercruyce

Alles wat de stickerlijm oplost is ook funest voor lak en kast. Voorzichtig er van af pulken is het enige. De laatste resten gaan er met parket plus uit de supermarkt met heel veel geduld van af. Maar beter wat uren balen van dit monnikenwerk dan nog veel langer balen van een verprutste kast.

Henk Kramer

Heel voorzichtig verwarmen met een (haar-)föhn maakt de lijm zacht. Vooral niet té warm want dan gaat de lak er aan.

Ed van der Weelem Arjen van S.

Met wat spiritus, wasbenzine of terpentine (desnoods met wat Commandant 4 erbij op) op een wat ruwe handdoek, voorzichtig schrobbend moet het lukken. Misschien nog wat inweektijd geven. Vooral niet met water of sop erop gaan smeren als je niet zeker weet of de lak eronder nog wel goed dicht is. Dit i.v.m. eventuele latere watervlekken.

Ben Dijkman

• Stinkende kast

• Ik heb een Telefunken Andante 9 gekocht. In feite is er maar één ding ernstig mis mee: hij stinkt naar kattenpis. 

Verleden jaar heb ik een spaanplaten kast die bijna vergaan was behandeld met een "anti hout rot" vloeibaar spul van b.v. Alabastine. Het is te verkrijgen bij Gamma. Het spaanplaat is nu weer (kei-) hard en volledig hersteld. Het sluit het spaanplaat volledig af, dus luchtjes zullen er niet meer uitkomen. Het spulletje zelf stinkt overigens ook....

Eric-Jan van Duijn, Rob Kroon

Als ervaringsdeskundige beveel ik aan: afschrobben met een sopje met veel afwasmiddel aan, daarna meteen goed drogen. Eventueel resterende stank verdwijnt in een paar dagen.

Henk Kramer

Het is misschien niet te doen in een radio, maar een zeer goed middel om indringende geuren weg te halen is tandpasta. Dit heb ik reeds meerdere keren gedaan nadat ik met bleekwater was bezig geweest. Als je dan je boterhammetjes op eet 's avonds met een geur van bleekwater....  wel ik weet wel beter. Dan waste ik eerst mijn handen met een flinke dot tandpasta en de geur was voor 95 % verdwenen.

Freddy Vercruyce

Ik zou zeggen smeer deze kast overvloedig in met de houtwormverdelger Xylamon. Daarna een week goed laten verluchten en u vangt twee vliegen in een klap. Weg nare geur. Weg eventuele houtwormen.

Van De Voorde Marc

Spaanplaat is een vervelend materiaal. Ik begrijp dat de kattenpis er gedeeltelijk helemaal in is gedrongen en dan is er het uiteraard niet met middeltjes uit te halen. Het mag ook beslist niet lang nat zijn omdat anders de verlijming los laat en de spaanders gaan uitzetten. Wat je mijns inziens zou kunnen proberen is de (zijkant) van het spaanplaat gewoonweg met transparante lak in smeren, zodat de stank dan maar wordt opgesloten. Doe het een paar keer zodat het sponzige spaanplaat ook aan de zijkant goed opneemt.

Hans van Kampen

Probeer eens de zijkanten in te smeren met de witte, transparant opdrogende houtlijm.

Sander Leunissen

Misschien kun je de kast snel omspoelen met water en wat zeep. Daarna direct afdrogen en zorgen dat het hout niet te lang blootgesteld wordt aan het water. Daarna goed laten drogen. Echt goed laten drogen. Schuren en flink in de lak zetten. (meerdere dunnen lagen is beter dan 1 dikke). Ik weet alleen niet wat het hout gaat doen.. dus eerst proberen met test stukje.

Jonathan Hooft

• Toetsen, kunststof 

• Verwijderen viltstiftekst

Bij een Wega waren de toetsen met zwarte viltstift waren bewerkt. Iemand had er cijfers opgetekend. Ik heb van alles geprobeerd. Spiritus, schoonmaakmiddel, Alabastine viltstift-verwijderaar. Dat laatste was een erg slecht idee de toets zelf loste op. Eigen schuld, want de beschrijving vermeldde heel duidelijk dat je het eerst voorzichtig moest uitproberen op een klein stukje om te zien of het materiaal er wel tegen kon.

Toen kwam ik op het idee om "Brasso" te gebruiken. Je poetst er als het ware een laagje mee af. Niet alleen de lelijke viltstift tekeningen kon ik wegpoetsen, maar ook de gedeeltelijk ruw geworden toets die ik had behandeld met Albastine viltstift verwijderaar. Dus gooi je Brasso nog niet weg. Je krijgt de toetsen van je radio er weer als nieuw mee.

Piet Blaas

In Nederland is Brasso te koop in vrijwel elke supermarkt. Het staat tussen de schoonmaakmiddelen en de meubelolie en -was. Het busje meet 115 x 53 mm (h x Ø). De fabrikant is Reckitt & Colman SA in Bilbao. Reckitt & Colman heeft een vestiging in B-1070 Brussel, telefoon 02-5261811. Het is ook bij "Het Kruidvat" te koop, maar deze keten heeft ook eigen merk koperpoets. Ik heb deze al eens geprobeerd, maar deze werkt minder goed en is ook veel lastiger uit te poetsen op bakeliet. Neem dus alleen genoegen met de echte Brasso. Hetzelfde geldt voor Sorbo en waarschijnlijk nog meer andere merken koperpoets. Henk van den Broek, Ed van der Weele

(foto: Ed van der Weele)

• Toetsen reinigen

Philips BX542A: drie toetsen van een  zijn donkerder van kleur dan de andere drie. Is het mogelijk om ivoorkleurige toetsen te bleken? 

Koop bij de apotheek een flesje waterstof-peroxide 10%. Tip nu voorzichtig met een wattenstaafje met waterstof-peroxide een niet zichtbaar deel van de toets aan om te kijken wat het resultaat is. Werkt het te sterk, verdun dan tot 5%. Werkt waterstof-peroxide niet, probeer het dan met bleekwater. Dit kun je tegenwoordig in stroperige vorm kopen (de meest agressieve). Hiermee doe je hetzelfde. Denk er wel om, dat je de toets weer afsponst, wanneer het juiste resultaat bereikt is. Zorg ook dat waterstof-peroxide of bleekwater niet aan je handen en zeker niet in je ogen komt. En pas ook op voor je kleren. Een paar druppels op je goede kloffie en het wordt gelijk "gepromoveerd" tot in-en-om-het-huis klusjeskloffie.

En nog een waarschuwing: oude kunststof is vaak al wat bros en vertoont craquelé. Chloor en H2O2 zijn oxiderende stoffen (daarom bleken ze) en daardoor zouden de plastic toetsen wel eens versneld kunnen aftakelen (barstjes, brokkelend oppervlak). Dat betekent in ieder geval heel goed afspoelen na de bewerking, helemaal als je chloor gebruikt (daar blijven resten van achter die nog actief kunnen blijven). Het is moeilijk te voorspellen of het plastic er tegen kan. probeer het op één toets en kijk na een half jaar nog eens of hij er nog steeds goed bij staat. 

Om het breken van het plastic te voorkomen, kun je de holle achterkant van de toets voorzichtig volgieten met epoxyhars ter versteviging. Met bepaalde soorten knoppen, waar de weekmaker uit verdwenen is doe ik dat ook altijd. 

Jaap W, Onno, Otto Tuil 

• Typeplaatje (schoonmaken)

• Hoe krijg je het type plaatje weer schoon en netjes? Dit plaatjes is ook nog aangetast door vocht.

Hier kan zelfs adem niets mee, vrees ik. Geoxideerd aluminium is niet of nauwelijks schoon te maken. Zeker niet als de pukkels erop staan. De zwarte gedeelten van het typeplaatje zijn gewoon met lak ingevuld, en derhalve kwetsbaar. Wellicht voorzichtig wat oppoetsen met een milde autowas of zo.

Nico den Haak

• Weerstanden (draadgewonden) schoonmaken

• Waarmee kuis (schoonmaken) ik best rheostaten (draadgewonden weerstanden)?

Isopropanol alco(h)ol is een gedenatureerde, non-agresieve alco(h)ol. Het tast geen wikkelingen, verven, vernissen, beletteringen enz. aan. In functie van de vervuiling kan men de samenstelling met gedestilleerd water zelf maken:

• zwaar vervuild : 70% produkt 30% aqua destilata
• licht vervuild : 50% + 50 %
• fono(grammofoon)platen : 30% + 70 %.

In tegenstelling wat anderen beweren: nooit pure alco(h)ol gebruiken. Gevolg daarbij is aantasten van isolatie, lakken en belettering (mogelijke dan aardlekfouten). Tip : Gebruik Isopropanol alco(h)ol (50-50%) eens op de keukenkastjes. Resultaat : overgelukkige vrouw en klinisch propere kastjes.

Draadgewonden weerstanden kuisen: benodigheden:
Oplossing van gedestileerd water en Isopropanol alco(h)ol 50%; een scheerborstel met synthetische haren, een kleine haardroger en een glasvezel radeerstift

Werkwijze: wikkelingen afwassen met scheerborstel gedrenkt in het product. Drogen met een haardrogertje. Kontakten opschuren met glasvezel radeerstift. Lichtjes insmeren met een zuurvrije vaseline. Dit is de enige manier om later geen aardsluiting te krijgen.

Ivan Vandenreyt