Bedrading

Overzicht   

 

Afbinden van met stof omwikkelde draad "Asbest draad" Bedrading vervangen Gelakte- of emailledraad blank maken Gele rubber afscherming Kleur bedrading Koperdraad Lengte draad (bij vervanging) Netsnoer (na-)maken Oliekous

Rubber draad vervangen Stofomwonden snoer namaken Snoer "meggeren" Snoer voor schaalluidsprekers namaken Wikkelen

• Afbinden van met stof omwikkelde draad

(foto: Martin van der Struijs)

• Hoe kun je het uiteinde van een kabel afwerken?

Bij het vroegere PTT gebruikten ze vettouw of vetgaren om kabels te binden. Ook kun je bij de betere touw speciaal zaken voor zeilboten dergelijke klossen kopen onder de noemer "betakelingsgaren". Dit touw is gelijk aan het ijzergaren echter heeft als bescherming vet om het langer te laten meegaan. Maar het bekende ijzergaren voldoet hier ook.

Maurice Hamm

Deze methode werd ook gebruikt bij het afbinden van nieuw strijkijzersnoer. Beginnen met een lusje, dan wikkelen, na voldoende wikkelen het eind door het lusje heen steken en dan het lusje langs de andere kant er onderdoortrekken. Voor de zekerheid tot slot wat aflijmen met wat Velpon. Dezelfde manier waarop je een vishaakje aan een lijn zet. Het "ijzergaren" vind je in elke supermarkt o.a. in het Sorbo rek. Het zit op van die stervormige "rondjes" van ca 5 cm doorsnede en het is er in wit, bruin en in zwart. Dit garen is niet stuk te trekken, vandaar de naam ijzergaren. Henk van den Broek, Rob Kroon, Philip van Apedloorn, René Engels

Om het rafelen van de veter te voorkomen is de veter afgewerkt met een "bezetting". Dat is de term die in de scheepvaart wordt gebruikt om het uitrafelen van touwen tegen te gaan. Hieronder staat e.e.a. in een paar plaatjes duidelijk aangegeven.

(afbeelding: Ed van der Weele)

Ed van der Weele

• "Asbest" draad

• Ik moet draden naar een draadgewonden weerstand vervangen welke behoorlijk heet wordt. Ze hebben asbest omhuld draad gebruikt. Is er een vervanger? Het liefst gebruik ik het "asbestdraad" maar dat is minder gezond als het al te krijgen is.

Het lijkt erg onverstandig om nog asbestdraad te willen gebruiken. Asbest is ook gewoon bij wet verboden, maar er zijn voldoende alternatieven. Een mogelijke toepassing is siliconen slang. Vergelijk dit maar met de Weller soldeerbouten die voorzien zijn van siliconen kabel tussen bout en temperatuur regeling. De hete punt brandt niet in deze kabel. Verder is er ook draad waar gevlochten steenwol omheen zit. Dit heeft een witgele kleur en kan door een leek worden gezien als asbest. Binnen gevlochten steenwolmantel bevindt zich een siliconen mantel. Daarbinnen bevindt zich de draad. Porseleinen kralen isoleren ook, maar er zitten altijd gaten tussen de kralen waar de draad komt bloot te liggen.

In de kralensnoeren hoeven niet persé gaten te zitten. Er bestaan (bestonden) kralen met een halfrond uiteinde en aan de andere zijde een dito holte. In sommige toestellen werd daar kunstig mee omgegaan, zoals bij topaansluitingen van buizen. In de versterkers van Philips met tweemaal EL51 waren de anodeleidingen zo uitgevoerd. Het staande gedeelte van de leiding was door opspannen recht en het gedeelte naar de top was "soepel". Door de vorm waren er geen kieren tussen de kralen. Isolatiekralen werden in het verleden in veel toepassingen gebruikt, zoals elektrische kacheltjes, strijkijzers etc.

Om aan dergelijke draad te komen zou je op het containerpark een oud elektrisch fornuis of een oud wafelijzer kunnen ontmantelen, dan heb je vast wel enkele meters van dat spul.

Tegenwoordig gebruikt men glaswolkous of van dat siliconeachtige rood bruine kous. Die zijn beide wel geschikt voor 400 graden Celsius. Ik heb het veel gebruikt voor warmtewalsen tot 400 graden C. Het is verkrijgbaar bij Sinus. Die maakt warmte elementen. Of bij een elektrotechnische groothandel. Er is ook hitte bestendige isolatiekous (in het wit). Deze is te krijgen in de handel in verschillende diameters maar is wel duur.

Marcel Luik, Sander Leunissen, Henk Roovers, Hugo Sneyers, Rieks de Jonge, Freddy Vercruyce

• Bedrading vervangen

• Philips 572A: ik wil deze gedeeltelijk opnieuw bedraden. Sommige onderdelen zijn elektrisch verbonden met zeg maar 'nieuwerwetse' 220 V bedrading. Dit stoort me een beetje. Ik zoek nu dun nieuw lijkend twee- en drie draderige zwart en rood stofomwonden elektrisch draad. Zeg maar strijkijzer elektrisch draad maar dan soepeler en dunner, rood en zwart.

Radio Daze heeft heel veel keus in dit soort draad. 18 Gauge is 0,8 mm², 20 Gauge is 0,5 mm². Dit zal in Europa ook wel te koop zijn, ik weet alleen niet waar.

John Hupse

• Gelakte- of emailledraad blank maken

Het draadje verhitten met een verfstripper met een dun tuitje (pas op dat je niet de hele spoel verhit). Vervolgens het draadje met de vingers even schoon maken (is heel even heet aan de vingers). Het laat zich daarna uitstekend vertinnen. Het heeft ook het voordeel dat er geen roet van een vlammetje als vuil bijkomt en het draadje kan bijna niet verbranden.

Auke Kieffer

Ook een prima methode om gelakt koperdraad, inclusief litzedraad, blank te maken is de volgende. Wikkel van een dik stuk weerstandsdraad een spoeltje. Schroef de einden van het draad in een porseleinen kroonsteentje en sluit het geheel aan op een laagspanningstrafo. Door te experimenteren met zowel draaddikte als spanning van de trafo kun je het spoeltje roodgloeiend laten worden zonder dat het doorbrandt. Als het gloeit steek je het uiteinde van het draadje in de spoel. Als de lak verbrand is trek je het draadje terug en koel je het direct af in spiritus. Het draadje daarna afvegen met een schoon doekje of papier en je hebt een prachtig blank stukje koper dat zich prima laat vertinnen.

Jacques Hermans

Erg dunne draadjes kun je ook op een aspirine (acetyl-salicylzuur) pilletje leggen en er dan met de hete soldeerbout op drukken. De voor medicinaal gebruik ongeschikte voorloper van aspirine (salicylzuur) werkt nog beter maar is lastig te verkrijgen.

Wouter Nieuwlaat

Gelakte koperdraad kun je in gloeiend hete tin dompelen. Het is vaak al voldoende gewoon wat tin op je soldeerbout te laten smelten en daar het uiteinde van het gelakte draadje een tijdje in te houden. De lak verbrandt dan en is gemakkelijk te verwijderen, als deze al niet verdwenen is. Daarna pakt verse tin er goed op. Uiteraard wel de soldeerbout afvegen op een nat sponsje voor je weer gaat solderen. 

Henk van den Broek       

• Gele rubber afscherming 

• In een Philips 657A was de bedrading uitgedroogd en verbrokkeld, terwijl die in een Philips 470A deels verbrokkeld en deels vloeibaar (net zoals de snaren in de latere bandrecorders) geworden was. Bestudering van de draden bracht echter aan het licht, dat alleen de bedrading met gele ommanteling vergaan was, terwijl de draden met andere kleuren nog redelijk intact zijn. Ik hoefde dan ook alleen de gele draden van nieuwe oliekous-isolatie te voorzien. De andere draden kunnen nog makkelijk mee en heb ik daarom ook laten zitten. Blijkbaar is er toch iets mis met de gele kleurstof, waardoor juist die draden sneller verouderen.

In de gele kleur zit zwavel verwerkt wat het verouderingsproces versneld. Door de aanwezige zwavel wordt het rubber hard; de gevolgen zijn bekend. Een mysterie is het niet, maar een verkeerde fabricage. 

Philip van Apeldoorn

Ben Dijkman

• Kleur bedrading 

• Wat geven de verschillende draadkleuren in een buizenradio aan ?

Als er al verschillende kleuren gebruikt zijn, dan moet je dat voornamelijk zien als een hulp voor de monteur in de fabriek, om ze makkelijker van elkaar te kunnen onderscheiden en terug te vinden op de montagetekeningen die ze gebruikten. Een echte norm was er niet voor, alleen al voor gloeistroom bijvoorbeeld worden er in verschillende radio's verschillende kleuren gebruikt. Een echte standaard is er dus niet. Over het algemeen is het wel zo dat lichte kleuren meestal een positieve spanning hebben. En vaak zie je dat zwart als nulleiding dient, terwijl rood positief is en blauw negatief. Signaaldraden kunnen allerlei kleuren hebben.

Henk van den Broek, Kees van Dijke

• Koperdraad

Een tip voor de knutselaars. Als er bij een restauratie dunne geïsoleerde koperdraadjes nodig zijn, dan kun je deze ook uit een fiets dynamo halen. Hier zitten tegenwoordig van die mooie kleine haspeltjes in. B.v. om spoeltjes mee te wikkelen.

Jan de Graaf

• Lengte draad (bij vervanging) 

• Ben op dit moment bezig met het vervangen van de bedrading van enkele toestellen (was ook echt nodig). Het voedinggedeelte inclusief gloeispanning is klaar. Mijn vraag betreft de bedrading rondom de bandkeuze schakellaar. Is het hier ook belangrijk om precies de lengte van het origineel aan te houden of maakt een verschil van ± 5 mm niet veel uit?

Vijf millimeter minder of meer gaat hier zeker niets uitmaken hoor.  Moest je nu in een FM-afstemgedeelte aan het werken zijn uiteraard wel, maar voor middengolf gaat dat geen verschil maken.

Hugo Sneyers

• Netsnoer (na-)maken

Op de beurs is nieuw snoer te koop, dat gewoon "af fabriek" zwart weefsel heeft van buiten. Erg netjes. De binnenkabel daarvan is gewoon hypermoderne PVC draad.

Wouter Nieuwlaat

Je kunt de strijkijzer snoeren ook in oude koffie dompelen en laten opdrogen. 

Pieter de Korte

Een manier om netsnoeren te maken zonder je vingers vuil te maken: je neemt een gewoon rond netsnoer van 2x 0,75 draaddikte. Soepele kabel natuurlijk. Je koopt een stel schoenveters van 3m lengte in de kleur die je zelf wilt. Je knipt er de verstevigde uiteinden af en je schuift de schoenveter over het netsnoer, de uiteinden afbinden tegen het uitpluizen, en klaar is kees. Ik vind dat je het verschil niet kunt zien t.o.v. de originele. Een strijkijzerdraad vind ik te dik en je zit altijd met die aardingsdraad die er teveel in zit. Zie ook bij "luidsprekers".

Frans Raes

Katoenomsponnen draad maken.

Bij de restauratie van oude radio's zal het vaak gebeuren dat montagedraad of verbindingssnoeren gevaar opleveren voor sluiting door verweerde isolatie. Vooral draad met rubber isolatie is gevoelig voor verwering waarbij het rubber verbrokkelt. De constructeurs in de vroege twintigste eeuw kenden dit risico en voorzagen de isolatie door een extra buitenmantel van katoen zodat de rubber isolatie in elk geval een beetje bij elkaar gehouden werd als ze ernstig begon te verweren. In die tijd beheerste men het vulkaniseren van rubber nog niet overal zo goed dat het een duurzaam product opleverde.

Kom je bij een opknapbeurt van een oude radio dit draad tegen dan heb je een probleem als je het toestel volgens de regelen der kunst wilt repareren. Dit soort bedrading is helaas niet meer te repareren zodat we in veel gevallen genoodzaakt zijn die te vervangen. Er zijn nu twee opties:

- replica-draad aanschaffen
- zelf draad maken dat zo dicht mogelijk bij het te vervangen origineel komt.

De eerste optie is relatief kostbaar en de verkrijgbaarheid kan problematisch zijn. Er zijn maar enkele aanbieders en vaak ben je afhankelijk van specialistische markten en beurzen. Wel is de kwaliteit en de afwerking heel goed. De tweede optie is goedkoop en na enige oefening redelijk eenvoudig uit te voeren met huis-tuin-en-keuken materiaal. Onderstaand is een handleiding hoe je te werk kunt gaan voor het zelf maken van katoenomsponnen draad. De foto's zijn gemaakt bij de voorbereidingen voor de reparatie van een Philips 836A uit 1934.

Uitgangspositie

De radio werd aangeboden met de klacht dat bij inschakelen er rook en een vieze geur uit kwam. De radio had heel lang niet gespeeld. Nou, dan weet je wel dat er werk aan de winkel is. Ik heb aangeboden om als vriendendienst eens te zien of er nog iets spelends van te maken is. Liefst tegen zo gering mogelijke kosten. Een echte restauratie was in dit geval niet aan de orde.

De radio was nog in redelijk originele staat en er was weinig in gesoldeerd. De kast was nog goed. Hiermee kwalificeert het toestel, voor mij althans, voor zorgvuldige reparatie. Dat betekent dat bij vervanging van kapotte onderdelen alles zo gedaan wordt dat het later altijd weer ongedaan kan worden gemaakt en dat er in ieder geval geen storende moderniteiten als felgekleurd montagedraad en kleurige condensatoren in het zicht komen.

Mijn aanpak is, dat ik eerst de documentatie en ander referentiemateriaal verzamel en grofweg inventariseer wat er aan materiaal en gereedschap nodig is voordat ik ook maar één boutje losdraai of de soldeerbout ga opwarmen. Voor grote ingrepen overleg ik eerst met de eigenaar van het toestel.

Het viel al meteen op dat de zichtbare bedrading in erbarmelijke staat was. Het netsnoer was ronduit gevaarlijk en de netstekker zat met ouderwets isolatieband in elkaar.

De bedrading naar de luidspreker was eerder als eens vervangen door draad dat duidelijk niet paste bij de originele bouw.

Kortom, die draden zijn in ieder geval al twee kandidaten voor vervanging, los van verdere reparaties (die, om het toestel weer rookvrij te laten spelen, beperkt bleven tot het vervangen van de beide voedingselco's en enkele ontkoppelcondensatoren die samen een nogal forse lekstroom vertoonden).

Wat moet er gemaakt worden

Het is de bedoeling dat ik een paar twee-aderige snoeren maak in een katoenen omspinning. De isolatie moet geschikt zijn voor hoge spanningen.

Werkplan

Ik begin met te zoeken hoe de snoeren zo kunnen worden gemaakt dat ze erg goed lijken op de snoeren uit de tijd waaruit de radio stamt. Op internet waren gelukkig een heleboel foto's te vinden zodat ik al snel een goed beeld had van wat ik moet maken. Daarna zoek ik uit hoe ik dat het beste kan doen en vervolgens maak ik het.

Materiaal keuze en gereedschap

Goede kant-en-klare katoenomspinning is makkelijk te vinden : schoenveters. Schoenveters zijn er in alle kleuren, lengtes en breedtes. In dit geval kies ik een donkerblauwe veter uit mijn bergschoenen. Let op dat je katoen gebruikt want veel veters zijn van een kunststofweefsel dat niet hittebestendig is. Kunststofweefsel kun je alleen gebruiken als je zeker weet dat het niet in de buurt van warmtebronnen (b.v. lampjes, buizen of vermogensweerstanden) komt.

De draden haal ik uit de kluwen die in de junkbox ligt. Ik kies gedekte kleuren. In dit geval kies ik voor de luidsprekerdraden donkerrood en bruin. Kies draden die qua dikte en isolatie zo goed mogelijk passen bij het origineel. Let op dat de isolatie geschikt is voor de spanning die op de draden komt te staan.

Als gereedschap gebruiken we een dikke naald met stompe punt, een trekdraad en een verloopstuk waar de draden aan worden bevestigd die in de "kous" moeten worden getrokken. Dit verloopstuk is een stuk gevlochten afscherming van een afgeschermd snoer.

In onderstaande foto's kun je zien hoe ik ze heb gemaakt. Zorg ervoor dat alle verbindingen glad zijn afgewerkt en geen scherpe haakjes hebben. Maak een trekdraad aan de naald. Gebruik soepel montagedraad dat met krimpkous klemmend wordt verbonden met de naald (b.v. een stalen 3mm asje uit een gesloopte CD-ROM speler).

·    Bevestig een verloopstuk aan de trekdraad d.m.v. lusjes die met krimpkous worden gefixeerd. Dit verloopstuk gebruik je om de draden die in de kous moeten worden getrokken aan te bevestigen. Neem voldoende lengte voor het stuk afscherming want je gaat er later steeds een stuk van af knippen nadat de draden getrokken zijn. Hoe dit gereedschap te gebruiken staat later onder het kopje "Uitvoering".

Uitvoering

De opgave is vrij simpel. Zie de draden in de schoenveter te krijgen. Dat lijkt makkelijker dan het is maar als je systematisch werkt is het zo gepiept. Ik heb een aantal methodes geprobeerd voordat het productieproces gladjes verliep. Het grootste probleem dat je moet overwinnen is dat scherpe kantjes aan de draden de neiging hebben in de binnenkant achter het weefsel van de omspinning te haken. De onder geschetste uitvoering is zeker niet de enige en misschien ook niet de beste maar het werkt.

·    1. Meet op hoe lang de snoeren zijn die je moet maken, kies de draden qua kleur en dikte en kies de kleur en dikte van veter waar de draden in moeten. Knip de veter ruim op lengte en houd de draden aan elke kant 10 cm langer dan de veter. houd er rekening mee dat de veter aan de einden gaat pluizen. Bij de uiteindelijke afwerking moet je er dus een stuk(je) van afknippen.

·    2. Knip de met plastic omwonden einden van de veter af. Je kunt nu zien dat de veter een aantal katoenen binnendraden heeft waaromheen een soort van kous van gevlochten katoen zit.

·    3. Trek de katoenen binnendraden uit de kous.

·    4. Werk de trekdraad met de naald in de kous tot waar het verloopstuk begint.

·    5. Soldeer de draden die in de kous moeten worden getrokken in het losse uiteinde van het verloopstuk. Het is belangrijk dat de draden in het verloopstuk (de afscherming) gesoldeerd worden zodat er geen losse draadjes uitsteken die bij het doortrekken achter het weefsel van de omspinning haken. Als je eenmaal een haakje in het weefsel hebt trek je de omspinning onherroepelijk stuk en dan krijg je allemaal lelijke pluizen (als je überhaupt de draad verder kunt trekken).

·    6. Trek de draden door de kous.

·    7. Knip het verloopstuk af en werk het einde af door afbinden met donker garen of, om het simpel te houden, met een stukje krimpkous.

Je hebt nu een mooi "oud" snoertje gemaakt. Kosten zijn nihil. Zie hieronder het resultaat van de verbouwing. Het netsnoer komt later nog aan de beurt.

Het kan altijd mooier, echter en beter. Voel je vrij om je verbeteringen te publiceren.

Wim de Morree

• Oliekous

• Philips 2534: de bedrading plakt zo aan elkaar. Bij de Philips 2531 was dit ook al zo. Hoe kan ik de draden goed van elkaar af halen zonder dat het stuk gaat?

Wat ik wel eens heb gedaan is even warm maken met een föhn. Het ging hierbij om van die oliekous. Als het warm wordt dan gaat het makkelijker van elkaar af.

Roland Huisman

Ik heb oliekous destijds om het terug soepel te maken bespoten met Contact 60.

Steven Baert

• Philips 518HU: daarvan is de oliekous geheel vergaan. Oplossen in terpentine ging zowaar een eind goed. Ook veel brokkelde simpel in stukken af. Nu na een dag is toch ook de stukjes schoongemaakte te broos geworden. Zie foto's hieronder.

Ook menig draad is vergaan. Bij Multimate gevonden installatiedraad met eigenlijk een foute kleur bruin. Is een beetje geel/bruin en maar wel toepasbaar voor mijn probleem. Hieronder een klein stukje draad, maar ook de wat langere heb ik opnieuw voorzien van isolatie en afscherming.

Onderstaand het sloopchassis en het gerestaureerde chassis.

(afbeeldingen: Maurice Hamm)

Maurice Hamm

 

(afb.: Chris Dagelet)

Hierboven een foto van dezelfde radio; inmiddels gerestaureerd. Oliekous heb ik gevonden bij een elektromotoren wikkelaar. 

Chris Dagelet

• Rubber draad vervangen 

• Ik zoek voor een restauratie van een vooroorlogs toestel rubber omklede bedrading. Geel, rood enz. Is deze draad nog ergens te koop? 

Moderne draad kun je een historische radio niet aandoen. Als compromis trek ik nog wel eens de aders uit een oud rubber snoer. Van stofzuigers, oude straalkachels e.d. Meestal beige rubber en zwarte rubber aders. In mijn Philips 932A zaten diverse totaal vergane zwarte rubber draden. Dit replicadraad is niet van "echt" te onderscheiden zo mooi. Maar goed, het is dan ook al weer minstens 30 jaar oud.

Nico den Haak

• Hoe ik het best kan omgaan met de bedrading waarvan de rubberen isolatie grotendeels is verteerd, zodat de bedrading uit veiligheidsoverwegingen vervangen dient te worden? 

De slechte bedrading kun je netjes overtrekken met oliekous die op o.a. ruilbeurzen te verkrijgen is. 

Nico den Haak

Wat ik altijd doe met de bedrading, is wat ouder vergeeld PVC tweelingsnoer splitsen, mat schuren en monteren. Bruin en zwart tweelingsnoer opschuren geeft, mits je het nodig hebt, echt een zeer goed resultaat.

Jos Mulder

Zelf gebruik ik zoveel mogelijk oude draden uit sloopchassis, wanneer deze binnenwerken enkel nog geschikt zijn voor onderdelen. Je krijgt een mooi authentiek resultaat. Zo heb ik ook mijn Philips V6A gedaan. Bij dit toestel moest ongeveer 20% van de draden vervangen worden. Dan red je het wel met enkele losse draden. Juist bij deze radio is het extra belangrijk. Alle draden zijn tenslotte zo open en bloot zichtbaar. Wanneer alle bedrading in je 655A is vergaan word het lastiger. Bij ARP in Tilburg (staat ook in Driebergen) (zie ook bij winkel op Tips & Trucs), hebben ze wel leuke bruikbare rolletjes draad in zacht okergeel. Het is wel wat dunner, maar in noodgevallen kan het uitstekend.

Nico den Haak

Je zou oud stofzuiger snoer of iets dergelijks kunnen gebruiken. Dit zijn snoeren met een rubberen mantel. Tja blauw en bruin, soms oude met ook nog aarde (geel of grijs). Je moet een beetje mazzel hebben. Je kunt ze soms vinden op de rommelmarkt in een bak oude snoeren. Als je pech hebt hangt er nog een oude stofzuiger aan... Al het andere zou ik afraden, ziet veel te nieuw uit.

Maurice Hamm

Installatie draad kun je perfect dof maken met een doekje thinner, wel even handschoenen en buiten staan. Maar het effect is perfect, alle glans en eventuele opdruk is eraf.

Erik van Kollenburg

• Snoer "meggeren" 

• Ik heb een meggertje (zie woordenboek) gekocht. Is het slim om een snoer van een radio door te meggeren, om zo te bekijken of het snoer niet kortsluit?

Afhankelijk van de spanning die uit de megger komt zal de megger een betrouwbaarder meting van de isolatiewaarde geven dan de enkele volts die een universeelmeter afgeeft. Oude snoeren met rubber of katoen isolatie kun je er prima mee testen. Als de megger gelijkspanning afgeeft kun je er ook condensatoren mee testen om de lekweerstand te meten.

Ed van der Weele

• Snoer voor schaalluidsprekers namaken

Haal bij de schoenenzaak lange zwarte veters voor hoge schoenen. Knip de eindstukjes er van af, trek de draden erdoor met een massief stukje draad en klaar ben je. Ziet er perfect uit.

Herm Willems

• Wikkelen 

In de twintiger jaren werd gewikkeld netsnoer gebruikt. Dit kun je als volgt namaken. Gebruik een vaste draaibron, zoals links op de tekening aangegeven (b.v. een boormachine). De twee draden naast elkaar houden en met een "loper" of "klos" bepaal je dan zelf hoe strak het voorste geheel in elkaar gedraaid word. Door langzaam de "loper" naar achteren te bewegen verdeel je de twist mooi gelijkmatig over het gehele koord.

(tekening: Ben Dijkman)

De losse uiteinden rechts kun je gewoon in de hand houden en steeds verder naar achteren lopen. Je zou ook die uiteinden over een katrolletje laten lopen met een contra gewicht eraan zodat het draad altijd een weinig gespannen staat. Let daarbij wel op dat getwist draad korter wordt en dus het contragewicht voldoende naar boven en naar beneden moet kunnen bewegen. De draaibron moet natuurlijk wel op elk door jou gewenst tijdstip uitschakelbaar zijn, dus met een afstandsbediening o.i.d..

Ben Dijkman