Demonteren / uitkasten

Overzicht

• Knoppen (verwijderen)

• Zenderschaal verwijderen bij Philips plano's

• Knoppen verwijderen 

• Algemeen.

Trek nooit hard aan de knoppen, om afbreken te voorkomen. Bovendien kun je wat er aan het asje vast zit ook nog eens beschadigen, b.v. een potmeter onklaar maken. Probeer een stuk gereedschap te buigen, om aan het einde van de knop te komen. Of eerst inspuiten met kruipolie werkt ook. Vanaf de achterzijde van de radio met een lang stuk ijzer proberen te tikken, langs de omtrek, dus steeds even de knop draaien, anders tik je hem scheef en dan klemt deze helemaal.

Soms helpt het ook om eerst heet water over de knop laten lopen en dan weer te laten afkoelen. En als dat nog niet werkt met een heel fijn brandertje proberen het asje een keer warm te stoken. En met vriesspray de as weer koud maken, ijzer is sneller koud dan plastic dus dat werkt soms ook.

Doe in elk geval alles met beleid. Het idee van bovengenoemde methodes is om even een keer uitzetten en krimp te krijgen en zodoende wat ruimte te krijgen tussen as en knop. Meestal lukt het wel op die manier.

Maurice Hamm

• Op een NSF toestel zitten vier knoppen. Er is geen schroefje te vinden, dus neem ik aan dat ze gewoon op de potemeterassen zijn geschoven en vaststaan door middel van een veertje. Bestaat er een middel om die knoppen deskundig en zonder risico te verwijderen ?

Als je niet zeker van de zaak bent, de radio zo ver open halen dat je op een of meerdere assen kunt kijken.  Beoordeel dan of er roest aan zit. Zit er roest aan, dan kunnen ook de knoppen vast zitten. Een beetje "WD-40" (eigenschappen: stopt piepen en kraken, beschermt tegen roest, verdrijft vocht, reinigt, ontklemt, smeert)  en dan een paar dagen wachten. Dan zo goed mogelijk al je vingers goed om de knop krijgen en voorzichtig trekken. Krijg je een fijne lange punttang op het asje dan is het helemaal mooi. Je kunt dan met een fijne schroevendraaier even wrikken tussen as, de tang en het hart van de knop. Eenmaal iets verschoven moet de knop er verder met de hand af te krijgen zijn.

Maar alles heeft zijn risico's. Hoeven de knoppen er niet af haal ze er dan ook niet af. Het meeste werk kan ook wel met het chassis in de kast. Er zijn bepaalde soorten plastic die (als ze oud zijn) zeer breekbaar zijn.

Maurice Hamm

Bij sommige toestellen vallen de schroefjes van de knop net even in het toestel, zodat je deze van binnen uit het toestel moet/kunt losdraaien. Ook kan het zijn dat je eerst het chassis los moet schroeven en dan het chassis naar voren moet drukken zodat de knoppen en hun schroeven buiten de kast komen om losgedraaid te kunnen worden.

Ben Dijkman 

Wanneer de knoppen voorzien zijn van een zeshoekige as, dan aan de binnenzijde van de kast een steeksleutel 11 er op zetten en de knop naar links draaien. 

Herman Herzien

• Philips B4X82A: hoe zijn de knoppen verwijderen van deze radio. Ik kan rond de knoppen geen schroefjes vinden om ze te verwijderen.

Bij veel Philipstoestellen kun je de knoppen er gewoon aftrekken. Deze knoppen zijn voorzien van een veertje, die de knop om de as klemmen. Je zou ze dus zo van de as af moeten kunnen trekken. Gebruik daarbij echter geen enorme kracht. Let er echter wel op dat het metalen "aandrukkertje" dat in de knop zelf zit niet verdwijnt. Ze willen nog wel eens vast zitten, maar gebruik geen grof geweld. Er wil zo nog wel eens een knop sneuvelen. 

Daniel Geelhoed, Jos Mulder

Als het mogelijk is, eerst proberen de potmeter te restaureren zonder de knop te verwijderen. 

Jan, Maurice, Alco Bouwense, Pol

• De knoppen van een oude radio zitten vastgeroest, althans de schroeven hiervan (zijn verzonken in een gat van de knop). Hoe los te krijgen zonder de knoppen te beschadigen ?

Belangrijk is geduld. Inspuiten met kruipolie is een eerste. B.v. WD-40 (dit is een zeer goede kruipolie; tegenwoordig zelfs in supermarkten te verkrijgen) of "Free" (in de betere handelszaken te koop en in de industrie een veelgebruikt product, het lost vele oxidaties op). Lang laten intrekken. een.paar dagen. Eigenlijk moet je het schroefje eerst even laten "schrikken". Meestal doe je dit door te verwarmen, echter dat gaat meestal niet goed samen met de knoppen.

Je kunt ook "vriesspray" gebruiken. Er komt gewoon ijs uit de bus. Spuit dit enkel op het schroefje. Het schroefje krimpt iets nu en er komt zo een beetje ruimte. Nu eerst even proberen een klein slagje vast en dan los draaien.

Als het lukt werkt het nog mooier om de as verwarmen en dan het schroefje krimpen. Voorzichtig en met beleid dat het schroefkopje niet afbreekt.

Maurice Hamm, Wouter Nieuwlaat, Francois Messagie

• Philips 730A: het lukt niet de knoppen los te maken. De knoppen zijn niet die typen die op de loper met een schroef worden bevestigd, maar zitten zeg maar in/op een drie centimeter lange achtkantige buis. De loper schuif je als het ware in deze achtkantige buis. 

Vooral geduld is hier een eerste vereiste. Laat de kruipolie eerst zijn werk doen. Het moet intrekken en zeker wat verder de knop in. Soms help eerst een stukje vaster tikken dan los tikken. Ook met een klosje en ondersteunen en dan lichtjes rond kloppen. Dan krijgt het allemaal weer wat ruimte. Maar eerst de olie dus laten intrekken.

Maurice Hamm

Het gaat hier om de knoppen die standaard gebruikt worden op een Philips 720/30. Normaal zet je er een steeksleutel op en draai je die voorzichtig heen en weer terwijl je de knop zelf met de hand goed vasthoudt. Dus niet de as vasthouden. In de knop zelf zit een soort spie die dan los van de as komt.

Zelf heb ik een extreem verroeste Philips 720A gehad, die onder water had gestaan. Meer roest kun je niet hebben lijkt me. Toch heb ik met standaard kruipolie van Imal en een fikse portie geduld beide knoppen er redelijk normaal af kunnen krijgen. Ik heb steeds met de steeksleutel heen en weer zitten rommelen, uiteindelijk kwam er beweging in. Ik heb wel flink geduld moeten oefenen. En steeds maar weer heen en weer blijven rommelen met die steeksleutel. Die moet trouwens wel heel goed passen.

Nico den Haak

Buiten WD-40 gebruik ook wel eens gewone siliconen olie uit zo'n spuitbusje (verkrijgbaar bij de Aldi). Vooral bij knoppen die erg vast zitten heb ik hier prima resultaat mee gehad. Maar vaak pas na meerdere keren inspuiten. In dit geval moet het diep kunnen inwerken. 

Stef van Aalst

Kijk toch nog eens even heel goed of er toch niet een schroefje in de knop zelf zit zodat je die knop van de achtkantige bus af kunt schroeven. Ik ken deze knop/as combinatie niet anders dan met schroef. (Sterk) verhitten van de achtkantige bus (als dat zonder schade aan de rest kan) wil nog wel eens helpen. Ondertussen zachtjes tikken met een hamertje vanaf de binnenkant. Soms moet je gewoon dagenlang, steeds weer even met kruipolie of cola o.i.d. in de weer en zal het uiteindelijk wel lukken.

Ben Bijkman

(foto: Ed van der Weele)

• Hoe zijn de knoppen van de Philips B3X32A zijn bevestigd? Het lijken knoppen die met een cirkelvormige veer om de schacht worden vastgeklemd, maar ik krijg ze niet van de asjes geschoven.

Ze zitten er op geschoven met een klemveertje. Vaak is het asje verroest door vocht e.d.. Gebruik wat WD 40 Brunox kruipolie dan moeten ze te verwijderen zijn.

Rene Daemen

(foto's: Ed van der Weele)

De knoppen zijn toch anders - en vooral moeilijker - bevestigd dan ik verwachtte. Het driehoekige veertje (blauwe pijl) valt in een sleuf in de schacht van de knop. Bij het opschuiven van de knop op de as wordt het veertje omhoog geduwd door het afgeronde uiteinde van de as. Vervolgens klikt het veertje in de uitgefreesde sleuf in de as (rode pijl). Hierdoor is de knop er - zonder hulpmiddel - niet meer af te schuiven. Alleen met een haakje waarmee eerst het veertje wordt weggetrokken kan de knop van de as worden losgenomen. Je moet dus wel even weten hoe het in elkaar zit. De servicedocumentatie van de Philips B3X32A geeft hierover helaas geen enkele informatie.

Ed van der Weele

• NSF H113/8U: de knoppen zijn hetzelfde of bijna hetzelfde als van de Philips 203U,204U,206U,208U en 209U; een lange bakelieten schacht waardoorheen een 3 mm boutje in de as is geschroefd. Die boutjes zijn alleen via een gat in de bodem van de kast bereikbaar. Dat is dus heel moeilijk losmaken als het boutje vastgeroest is. Kan ik ze uitboren (ze zitten heel diep weg gestopt), of moet ik de de knoppen vernielen?

Spuit d e asjes in en de schroef met WD 40. Dit lost roest en vuil op. De kans is groot dat het goed gaat.

Rene Daemen

Zijn ze niet los te krijgen, dan zit er niets anders op dan uitboren. De schroefdraad is in het asje getapt, dus kun je het beste de knoppen zodanig draaien dat je de schroefjes vanaf de onderkant uitboort. Dat is het minste werk en je hoeft dan niet door de schroefkop te boren. Tevens geeft de boring in de bakelieten knop nog enige geleiding aan de boor. Er is geen methode om de vastgeroeste schroefjes uit het asje te draaien als je geen grip meer hebt met een passende schroevendraaier. Je kunt de schroeven dan beter maar uitboren met een 3 - 3,5 mm boor vanaf de "niet-schroefkopzijde" van het schroefje. Dan spaar je in ieder geval de bakeliet knoppen. Het enige probleem is nog om een 3 mm boortje te vinden van voldoende lengte en de rest gaat (bijna) vanzelf. 

Hans Op den Camp

Probeer het ook eens met Cola (geen light). Een doekje gedrenkt in de Cola op het asje met de schroef leggen en enkele uren in laten trekken.

Tarkan

• Borgplaatje verwijderen

Van één knop mis ik het stalen borgplaatje wat over de vlakke kant van de as in de knop zit. Geen nood dacht ik, pak zo lang van een andere radio een ander knop (dat is een witte knop en ik heb een bruine nodig) en haal het borgplaatje er uit, maar dat lukt me niet zonder de knop stuk te maken.

Het stalen plaatje is gemaakt van verenstaal, het is dus een bladveertje. Aan de achterkant zijn de twee hoekpunten iets omgebogen. De puntjes vormen twee weerhaakjes die zich in het bakeliet vastzetten. Om het bladveertje te verwijderen plaats je het blad van een kleine platte schroevendraaier tussen de veer en de knop. De weerhaakjes komen dan los en daarmee het veertje.

John Hupse

• Zenderschaal verwijderen (en bevestigen) bij Philips plano's 

• Hoe maak je de schaalplaat van de twee rubber ringen los, want ik ben bang dat ik hem beschadig.

Geloof het of niet, de schaalplaat van de ringen afhalen is veel eenvoudiger dan deze er weer terug op te zetten. Verwijderen: de grote knoppen van de assen trekken. Eventuele geschroefde klemmetjes boven en/of onderaan de glasplaat verwijderen. Dan voorzichtig ring voor ring voorzichtig naar binnen duwen terwijl je aan betreffende kant de glasplaat voorzichtig naar voren trekt. Het rubber gaat dan op een bepaald moment vanzelf door het gat en de glasplaat komt los.

Bij het monteren ook kant voor kant doen, de ring gedeeltelijk inknijpen en de glasplaat erover schuiven. De randen van de ring kun je met een niet scherp pincet of iets dergelijks aan de voorkant van de glasplaat op zijn plaats brengen. Het pincet gebruik je daarbij als een soort spatel, dus niet als pincet. Daarna de eventueel verwijderde schroefklemmetjes weer aanbrengen.

Henk van den Broek

Een veilige methode om de rubber ringen weer door de schaalplaat te krijgen is de volgende. Draai een stevig touwtje een paar keer om de rubber ringen en zet vervolgens de schaalplaat er tegen aan. Eén uiteinde van het touwtje door het gat van de schaalplaat steken. Vervolgens met het touwtje een punt van de ring door de schaalplaat trekken en het touwtje aan de voorkant van de schaal, al trekkend, weer afwikkelen. Je trekt de ring dan mee door de plaat en hij komt keurig op zijn plek te zitten. Met deze methode hoef je niet met ijzeren hulpmiddeltjes in de weer, waarmee je het risico loopt dat de schaal gaat splinteren.

Jan Verdijk

(05-04-2010 )